Skalbmierz: Stanisław ze Skalbmierza w centrum obchodów 800–lecia miasta

Od przypomnienia postaci najsłynniejszego mieszkańca Skalbmierza – Stanisława ze Skalbmierza – pierwszego rektora Akademii Krakowskiej, spowiednika św. Królowej Jadwigi, rozpoczęły się dzisiaj obliczone na rok obchody związane z historią miasta: 800 lat od pierwszej historycznej wzmianki i 675. rocznicy nadania praw miejskich.

Najstarszy źródłowy przekaz o Skalbmierzu pochodzi z 1217 r. W tym okresie w miejscu obecnego Skalbmierza istniała osada, przez którą przebiegał prastary szlak handlowy. Prowadził on z ziem niemieckich przez Wrocław do Krakowa, Sandomierza i dalej aż na Ruś.

Ważną datą w dziejach Skalbmierza był 20 lutego 1342 r., gdy na Zamku Królewskim w Krakowie, król Kazimierz Wielki wydał dokument lokacyjny miasta Skalbmierza na prawie średzkim. Był to przełomowy moment w historii miasta. Najświetniejszy okres przeżywał Skalbmierz w XV i XVI w. Zaliczano go wówczas do tzw. miast drugiej kategorii. Prawa miejskie utracił po upadku powstania styczniowego.

Rocznicowe obchody rozpoczęła Msza św. w skalbmierskiej kolegiacie.

W homilii ks. kan. Marian Fatyga, proboszcz parafii pw. św. Jana Chrzciciela, w Skalbmierzu podkreślał, jak ważne jest budowanie więzi w małych ojczyznach poprzez pamięć o ich historii i wkładzie kolejnych pokoleń. Przypomniał kanoników i kapłanów skalbmierskich, Karola Buscha, który przez pewien czas mieszkał w Skalbmierzu, czy bywającą tutaj u stryja Marię Curie – Skłodowską.

Przede wszystkim ze Skalbmierza pochodził Stanisław, pierwszy rektor odnowionej w 1400 roku Akademii Krakowskiej, prawnik, kanonik kapituły katedralnej na Wawelu.

W homilii został przypomniany życiorys słynnego skalbmierzanina.

Po nauce w przykolegiackiej szkole w Skalbmierzu, odbył studia prawnicze w Pradze, skąd przyjechał do Krakowa, gdzie osiadł na stałe. Pełnił tam wiele zaszczytnych funkcji – był m.in. spowiednikiem królewskim, kaznodzieją katedralnym, wikariuszem generalnym biskupa krakowskiego oraz – dwukrotnie – rektorem Akademii Krakowskiej. Uważany jest, obok Pawła Włodkowica, za twórcę polskiej szkoły prawa międzynarodowego. Ułożył ponad 500 kazań, spisywanych po łacinie, lecz wygłaszanych po polsku.

Ks. Fatyga przypomniał znamienne kazanie wygłoszone podczas pogrzebu królowej Jadwigi: „Widzieliśmy, że była matką duchownych, dobrodziejką wdów, pocieszycielką sierot, tarczą ubogich, ucieczką pokrzywdzonych, orędowniczką odsuniętych sprzed oblicza naszego króla. (…) Widzieliśmy, jak roztropną była w radzie, jak przewidującą w przedsięwzięciach, z jaką gorliwością starała się zachować wszystko, co umacniało potęgę Korony Polskiej – tłumaczył duchowny.

Po Mszy św. uczestnicy uroczystości, z władzami lokalnymi, delegacjami szkół, środowisk kombatanckich i miejscowych stowarzyszeń, udali się na skwer, który otrzymał imię Stanisława ze Skalbmierza.

W rozmowie z KAI ks. Fatyga dodaje, że choć Stanisław ze Skalbmierza pełnił ważne funkcje na dworze króla Władysława Jagiełły, był osobistym spowiednikiem św. Jadwigi Andegaweńskiej, ale „o historycznej dumie miasta mówi i wie się ciągle niewiele”.

– Bardzo mi zależy, aby mieszkańcy mogli tę postać bliżej poznać i rozpropagować. Chcemy pokazać to światło, które wyszło ze Skalbmierza, a o którym współcześni mało wiedzą – mówił.

Rok 2017 ma mieć w Skalbmierzu wymiar historyczny. Komitetem organizacyjny i urząd gminy przygotowują wiele wydarzeń upamiętniających skalbmierskie rocznice. Główne uroczystości odbędą się w pierwszym tygodniu czerwca. Ks. proboszcz Marian Fatyga życzyłby sobie, aby zaplanowany wówczas Tydzień Stanisława ze Skalbmierza odbywał się co roku i wpisał się na stałe do kalendarza imprez kulturalnych Skalbmierza.

Parafia w Skalbmierzu liczy 5430 osób i słynie z ciekawego duszpasterstwa, m.in. wielu grup wspólnotowych, konkursów z nagrodami, festynów i ciekawej historii – stąd pochodził Stanisław ze Skalbmierza, pierwszy rektor Akademii Krakowskiej.

Pierwszy kościół w Skalbmierzu wzniesiono w XII wieku, obecny zbudowano w XV wieku, zachowując z dawnego prezbiterium i dwie wieże. Kościół jest gotycki, trójnawowy, w typie bazylikowym. Był przebudowywany w XVII wieku, sukcesywnie odnawiany w XIX i XX wieku.

dziar
tekst za: ekai.pl