O Diecezji

Kiedy Jan Paweł II zwracał się do nas w liście przygotowującym na Wielki Jubileusz 2000 lat chrześcijaństwa Tertio Millennio Adveniente, napisał, że czas w chrześcijaństwie ma podstawowe znaczenie. I uzasadniając tę myśl dodał, że właśnie "w czasie zostaje stworzony świat, w czasie dokonuje się historia zbawienia [...]. Czas staje się, w Jezusie Chrystusie Słowie Wcielonym, wymiarem Boga, który jest wieczny sam w sobie" (TMA 10). To dlatego zrodził się zwyczaj świętowania jubileuszów. Mają one nie tyle być wspomnieniem jakiejś daty, ale wspominaniem Bożego działania i Bożej łaski, która wpisała się w historię. W tym roku swój mały jubileusz obchodzi nasza diecezja. Mija 200 lat, od kiedy zaczęto mówić o Kościele kieleckim. Do Waszych rąk oddajemy tę publikację, w której przybliżyć chcemy najważniejsze daty i miejsca w historii Kościoła kieleckiego. To prawda, że niemożliwe jest ogarnięcie wszystkiego, co Bóg zdziałał na przestrzeni tych 200 lat na tej ziemi, w tej diecezji. Niech jednak kalendarium, które z konieczności uwzględnia tylko wybrane daty, stanie się okazją do dziękczynienia za miniony czas, z którego wyrastamy, do wdzięczności za wszystkie wielkie i małe dzieła, których Bóg dokonał tutaj.

ks. dr Paweł Borto

1805 Papież Pius VII na mocy bulli Indefessum personarum wydanej 13 czerwca powołał do istnienia diecezję kielecką. W skład diecezji kieleckiej weszły ziemie dotychczas należące do diecezji krakowskiej, chełmskiej i archidiecezji gnieźnieńskiej. Granice diecezji objęły obszary położone między Kurzelowem i Skalbmierzem na zachodzie aż po Sandomierz i Chodel na wschodzie.
1807 Arcybiskup lwowski Kajetan Ignacy Kicki ogłosił bullę papieską w kościele kolegiackim w Kielcach, podnosząc kolegiatę kielecką do godności katedry. Rządy w diecezji kieleckiej objął biskup Wojciech Jan Józef de Boża Wola Górski. Biskup Kielecki dokonał nowego podziału administracyjnego diecezji i ostatecznie w r. 1809 diecezja kielecka liczyła 23 dekanaty.
1818 Papież Pius VII bullą Ex imposita nobis dokonał nowego podziału diecezji w Królestwie Polskim – zniósł diecezję kielecką, a stolica biskupia została przeniesiona do Sandomierza. Ziemie diecezji kieleckiej włączono do diecezji lubelskiej, sandomierskiej i krakowskiej, w której znalazły się Kielce.
1842 Obszar diecezji krakowskiej w Królestwie Polskim nazwano diecezją kielecko-krakowską. Zarząd nad nią sprawowali biskupi krakowscy.
1848 Jurysdykcję nad tzw. diecezją kielecko-krakowską otrzymał oficjał kielecki, ksiądz Maciej Majerczak, w roku następnym mianowany przez nuncjusza wiedeńskiego administratorem apostolskim w Kielcach. W r. 1862 ksiądz Majerczak otrzymał sakrę biskupią.
1870 Po śmierci biskupa Majerczaka, administratorem apostolskim diecezji kielecko-krakowskiej został mianowany ksiądz Tomasz Teofil Kuliński. Pius IX wyniósł go do godności biskupiej w r. 1872.
1883 Kielce po ogłoszeniu przez biskupa sandomierskiego Antoniego Sotkiewicza bulli Ut primum catholicae Ecclesiae papieża Leona XIII (z 22 grudnia 1882), stały się ponownie siedzibą biskupstwa. Ordynariuszem diecezji kieleckiej został biskup Tomasz Teofil Kuliński. Na obszarze diecezji funkcjonowało 229 parafii, 16 filii i 110 kaplic publicznych.
1893 Władze rosyjskie na mocy ukazu carskiego zamknęły na cztery lata kieleckie Seminarium Duchowne, a profesorowie i wychowawcy zostali zesłani na Syberię. Powodem tej decyzji był zarzut wychowywania alumnów w duchu antyrządowym.
1910 Po śmierci biskupa Kulińskiego (1907) papież Pius X prekonizował księdza Augustyna Łosińskiego na biskupa kieleckiego. Diecezja kielecka liczyła 254 parafie, ponad 1 000 000 wiernych, pracowało w niej 378 kapłanów, Seminarium Duchowne w Kielcach kształciło 94 alumnów.
1911 Z inicjatywy biskupa A. Łosińskiego ukazał się pierwszy numer "Przeglądu Diecezjalnego" wychodzącego do dziś dnia – od 1925 r. pod nazwą "Kielecki Przegląd Diecezjalny"; pismo miało charakter informacyjny i urzędowy.
1914 Powstał Obywatelski Komitet Ratunkowy kierowany przez biskupa A. Łosińskiego, adwokata Józefa Dunina i B. Markowskiego, tworzący sekcje: pomocy dla ludności ubogiej i sanitarną. Sekcje te składały się z punktu stałego dożywiania, ochronki dla dzieci, domu dla chorych zakaźnie, ambulatorium i apteki.
1918 Biskup Augustyn Łosiński powołał do istnienia 17 nowych dekanatów. W tymże roku diecezja kielecka liczyła 25 dekanatów, 254 parafie, 31 kościołów filialnych i 140 kaplic publicznych. Powstała katolicka oficyna wydawnicza – Drukarnia Diecezjalna "Jedność", należąca do diecezji kieleckiej i publikująca prace religijne i teologiczne dla potrzeb wewnątrzdiecezjalnych; w roku następnym utworzono przy niej Księgarnię Diecezjalną "Jedność".
1922 Uroczyście otwarto Biskupią Szkołę Muzyczną w Kielcach. Pierwszym dyrektorem został ksiądz Teofil Jarzębski, absolwent Papieskiej Wyższej Szkoły Muzycznej w Rzymie. Szkoła funkcjonowała przy ul. Wesołej w Kielcach do wybuchu II wojny światowej, kształcąc 50 absolwentów.
1923 Biskup Augustyn Łosiński powołał do istnienia Towarzystwo Opieki nad Gimnazjum Katolickim w Kielcach (od 1933 Towarzystwo Szkoły Katolickiej), dzięki któremu powstało Gimnazjum Św. Stanisława Kostki (1923) i Seminarium Nauczycielskie Żeńskie im. Królowej Jadwigi (1927, przekształcone w 1933/34 w żeńskie gimnazjum), przy którym powstała czteroklasowa szkoła ćwiczeń (1928), przekształcona w sześcioklasową szkołę powszechną (1930); profesor kieleckiego Seminarium Duchownego, ks. Zygmunt Pilch rozpoczął wydawanie "Przeglądu Homiletycznego" (1923-1939), jedynego czasopisma naukowego z zakresu homiletyki, ukazującego się w II Rzeczypospolitej, aż do wybuchu II wojny światowej.
1925 Bullą papieża Piusa XI Vixdum Poloniae unitas od diecezji kieleckiej odłączono Zagłębie Dąbrowskie, włączając je do diecezji częstochowskiej, a 10 parafii diecezji kieleckiej przyłączono do archidiecezji krakowskiej. Do diecezji kieleckiej przyłączono natomiast dekanat bodzentyński i część zagnańskiego oraz słupiańskiego, dotychczas w granicach diecezji sandomierskiej. Diecezja kielecka liczyła 220 parafii, 13 kościołów filialnych i 142 kaplice publiczne.
1927 Pierwszy synod diecezji kieleckiej zwołany z inicjatywy biskupa A. Łosińskiego. Statuty synodalne obejmowały dokumenty o duchowieństwie, zakonnikach, wierze i obyczajach, sakramentach, kulcie Bożym, nauczaniu prawd wiary, pracy pasterskiej, beneficjach i dobrach kościelnych oraz różne instrukcje i statuty bractw i stowarzyszeń kościelnych.
1938 Papież Pius XI mianował ks. Czesława Kaczmarka biskupem ordynariuszem kieleckim. Nowy pasterz diecezji, działacz Akcji Katolickiej i prałat Kapituły Płockiej, powołał do życia Instytut Wyższej Kultury Religijnej prowadzący wykłady dla inteligencji z zakresu filozofii chrześcijańskiej, apologetyki, historii religii, katolickiej etyki społecznej, teologii dogmatycznej, moralnej i biblijnej, pedagogiki katolickiej i katechetyki. Diecezja kielecka liczyła 229 parafii, 336 kapłanów, 869 000 wiernych;.
1939 Biskup Kaczmarek erygował Archiwum Diecezjalne w Kielcach, które zgodnie ze statutem zatwierdzonym 28 marca było zobowiązane do przechowywania wszelkich aktów odnoszących się do dziejów i uprawnień Kościoła na terenie diecezji kieleckiej oraz ułatwienia organom Władzy Duchownej i pracownikom naukowym w korzystaniu ze starych archiwaliów kościelnych.
1943 Powstały tajne kursy uniwersyteckie pod auspicjami Tajnego Uniwersytetu Ziem Zachodnich i Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego; 50 pracowników naukowych kształciło na 6 kierunkach ponad 100 słuchaczy.
1946 W pogromie z 4 lipca życie straciło 40 osób narodowości żydowskiej. Kielecka Kuria wydała odezwę do wszystkich proboszczów diecezji kieleckiej z prośbą o odczytanie z ambon i wezwała (...) katolickie społeczeństwo diecezji kieleckiej do zachowania spokoju, opanowania się oraz zrozumienia powagi chwili w interesie własnym i Narodu.
1953 Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie, po brutalnych represjach i sfingowanym procesie, skazał biskupa Czesława Kaczmarka na karę 12 lat więzienia, utratę praw obywatelskich i publicznych na 5 lat i utratę mienia na rzecz Skarbu Państwa.
1958 Biskup Kaczmarek zwołał Drugi Synod Diecezjalny. Uchwalone statuty obejmowały: prawo osobowe, wiarę i obyczaje, sakramenty święte i błogosławieństwa, miejsca święte, posty, służbę Bożą, urzędy, beneficja, majątek kościelny, prawo procesowe i karne. Dołączono do uchwał szereg szczegółowych regulaminów.
1967 Na mocy bulli papieża Pawła VI ksiądz biskup Jan Jaroszewicz, od 1963 r. administrator apostolski diecezji kieleckiej, został mianowany biskupem ordynariuszem diecezji kieleckiej.
1971 Jubileusz 800-lecia fundacji kieleckiej kolegiaty połączony z nadaniem kieleckiej katedrze przez papieża Pawła VI tytułu bazyliki mniejszej, obchodom przewodniczył metropolita krakowski Karol Wojtyła.
1981 Stolicę biskupią w Kielcach objął nowo mianowany biskup ordynariusz Stanisław Szymecki, z inicjatywy którego zorganizowano III Synod Diecezji Kieleckiej (1984) zamknięty przez Jana Pawła II w czasie pielgrzymki do Kielc. W końcu roku diecezja kielecka liczyła 958 284 wiernych, 273 parafii i 542 kapłanów diecezjalnych.
1982 Biskup ordynariusz powołał do życia czteroletnie Studium Teologiczne dla świeckich. Kieleckie Seminarium Duchowne zawarło umowę o współpracy naukowej z wydziałem Teologicznym Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, zatwierdzoną przez rzymską Kongregację Wychowania Katolickiego, co zapewniło seminarium status wyższej uczelni z prawem nadawania stopni magisterskich z zakresu teologii.
1983 Diecezja kielecka obchodziła jubileusz 100-lecia istnienia od jej reaktywacji. Z tej okazji na Jasnej Górze miały miejsce centralne uroczystości pod przewodnictwem Ojca Świętego Jana Pawła II, który odbył swoją trzecią pielgrzymkę do Ojczyzny.
1984 W Kielcach ukazał się pierwszy numer kwartalnika homiletycznego o zasięgu ogólnopolskim "Współczesna Ambona".
1987 Papież Jan Paweł II ogłosił biskupa Jerzego Matulewicza błogosławionym. Jerzy Matulewicz był w latach 1891-1893 alumnem kieleckiego seminarium, a w latach 1899-1904 jego profesorem; w 1918 roku Benedytk XV mianował go biskupem wileńskim. Zmarł w roku 1927.
1989 Dekret biskupa ordynariusza powołujący do życia "Caritas" diecezji kieleckiej oraz Diecezjalny Ośrodek Kształcenia Organistów w Kielcach (później zwany Diecezjalnym Studium Organistowskim). W końcu roku diecezja liczyła 963 993 wiernych, 321 parafii, 631 kapłanów i 230 alumnów seminarium.
1990 Biskup kielecki Stanisław Szymecki powołał do istnienia Wydawnictwo "Jedność".
1991 3 czerwca. Do Kielc przybył Ojciec Święty Jan Paweł II. Powitany przez biskupa kieleckiego dr. Stanisława Szymeckiego i wojewodę kieleckiego dr. Józefa Płoskonkę, udał się do katedry witany przez tysiące kielczan zgromadzonych na trasie przejazdu. Papież w obecności abp. Angela Sodano, watykańskiego sekretarza stanu, Prymasa Polski kardynała Józefa Glempa, kardynała Franciszka Macharskiego i kardynała Henryka Gulbinowicza wziął udział w uroczystościach zamknięcia III Synodu Kościoła Kieleckiego zwołanego przez biskupa Szymeckiego w roku 1983. Spotkanie z zakonnicami i zakonnikami, wizyta w budynku Kurii Diecezjalnej, poświęcenie nowego domu biskupów kieleckich, to kolejne punkty wizyty Ojca Świętego w Kielcach. W czasie Mszy świętej w pobliskim Masłowie Jan Paweł II wygłosił kazanie na temat czwartego przykazania Bożego: "Czcij ojca twego i matkę twoją", a po homilii koronował obraz Matki Bożej Łaskawej Kieleckiej. Wizyta w Pałacu Biskupów Krakowskich, teraz siedzibie Muzeum Narodowego w Kielcach, i wieczerza w Seminarium Duchownym zakończyły pielgrzymkę Jana Pawła II na Ziemi Świętego Krzyża.
1992 W ramach reformy terytorialnej Kościoła w Polsce, bullą Totus tuus Poloniae Populus Jan Paweł II od diecezji kieleckiej odłączył od diecezji kieleckiej dekanaty: Olkusz Południe, Olkusz Północ, Wolbrom oraz część pilickiego i sułoszowskiego. Bp Stanisław Szymecki powołał do istnienia radio diecezjalne "Jedność".
1993 Jan Paweł II mianował biskupem diecezjalnym w Kielcach ks. Kazimierza Ryczana, który 11 września przyjął w kieleckiej bazylice święcenia biskupie i odbył uroczysty ingres. Biskup Kazimierz Ryczan powołał do istnienia Centrum Spotkań i Dialogu Diecezji Kieleckiej im. Bł. Arcybiskupa Jerzego Matulewicza – - diecezjalny ośrodek rekolekcyjny oraz Świętokrzyski Instytut Teologiczny, który już w r. 1994 dostosował program studiów do wymogów uniwersyteckich.
1996 Jan Paweł II podniósł sanktuarium Grobu Bożego w Miechowie do godności Bazyliki Mniejszej.
1997 Rozpoczął się pierwszy rok szkolny w Katolickim Liceum Ogólnokształcącym i Katolickiej Szkole Podstawowej.
1998 Diecezjalna rozgłośnia radiowa "Jedność" została przekształcona w radio "Jedność Plus".
1999 Jan Paweł II zaliczył do grona 108 błogosławionych księdza Józefa Pawłowskiego, profesora kieleckiego seminarium (od 1914 r.), potem rektora (od 1939 r.), a następnie proboszcza parafii katedralnej w Kielcach. Ksiądz Pawłowski został zamordowany w Dachau w roku 1942.
2005 Jan Paweł II podniósł kolegiatę wiślicką do godności Bazyliki Mniejszej. Biskup Kazimierz Ryczan powołał do istnienia Muzeum Diecezjalne.
2007-2008 Peregrynacja Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej.
2009 Benedykt XVI podniósł kościół parafialny w Pacanowie do godności Bazyliki Mniejszej.
2010 Seminarium kieleckie zostało afiliowane do Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
11 października 2014 Papież Franciszek mianował bp. dr. Jana Piotrowskiego, dotychczasowego biskupa pomocniczego diecezji tarnowskiej nowym Biskupem Kieleckim.