17 września w RPA

W tym roku przypadła dokładnie 800 rocznica otrzymania stygmatów przez św. Franciszka z Asyżu. Liturgiczne wspomnienie tego dnia, obchodzone jest właśnie 17 września – pisze do nas Ksiądz Arcybiskup Henryk Jagodziński.

Z tej okazji zostałem zaproszony do przewodniczenia Mszy św. dla franciszkańskiej rodziny w południowo-afrykańskiej La Verna, znajdującej się nieopodal miasta Vanderbijlpark, oddalonego około 130 km. od Pretorii. W Vanderbijlpark znajduje się klasztor franciszkanów, gdzie rezyduje także przełożony prowincjalny tego zakonu. A w przylegającym do klasztoru kościele, znajduje się polska kaplica z Matką Bożą Częstochowską i co tydzień odprawiana jest Msza św. po polsku dla rodaków żyjących w okolicy.

La Verna to miejsce w Toskanii, gdzie św. Franciszek otrzymał stygmaty od Pana Jezusa, który ukazał mu się w postaci serafina. Południowoafrykańska La Verna, to centrum rekolekcyjne Braci Mniejszych Franciszkanów, położone pośród pól nad malowniczą rzeką Vaal. Centrum to zostało wybudowane w roku 1958. Co roku, w tym miejscu, w miesiącu wrześniu, organizowana jest tzw. franciszkańska konwencja, która gromadzi członków zakonów żeńskich i męskich wywodzących się z franciszkańskiej rodziny. Jest to czas modlitwy, skupienia, a także odpoczynku. Miesiąc wrzesień został wybrany nieprzypadkowo, ponieważ w tym miesiącu św. Franciszek odbywał swój czterdziestodniowy post i w okolicach Święta Podwyższenia Krzyża 14 września, otrzymał wspomniane stygmaty.

W tegorocznej konwencji, która była już 48 z kolei, uczestniczyło 10 braci mniejszych franciszkanów i około 30 sióstr z zakonów franciszkańskich. Podczas Mszy św. przekazałem zgromadzonym pozdrowienie i błogosławieństwo od Papieża Franciszka, i zwróciłem uwagę że to jest pierwszy w historii Kościoła papież, który przyjął imię tego wielkiego świętego. Zwróciłem także uwagę, że w tym roku obchodzimy również 750 rocznicę śmierci św. Bonawentury, doktora Kościoła, teologa i kardynała, jednego z najwybitniejszych przedstawicieli zakonu franciszkańskiego w historii. Według świadectwa św. Bonawentury, św. Franciszek rzeczywiście płonął wewnętrznym ogniem miłości. Jego ręce były tak gorące, że kiedyś ich dotykiem rozgrzał jednego zziębniętego brata do tego stopnia, że mógł on spać później wśród kamieni i śniegu, nie czując zimna. Ale w swojej skromności, św. Franciszek starał się ukryć ten dar, czując się niegodnym noszenia na swoim ciele śladów cierpień Chrystusa. O. Tomasz z Celano, jeden z biografów Biedaczyny z Asyżu, podaje, że odmomentu otrzymania stygmatów nosił on skarpetki i opuszczał rękawy habitu tak, aby były widoczne jedynie czubki palców. O. Tomasz zanotował także, że za życia św. Franciszka tylko jeden z braci widział ranę na jego boku, kiedy pomógł mu zdjąć habit do mycia. Biografowie są zgodni co do tego, że Franciszek niechętnie i bardzo ogólnie rozmawiał ze swoimi towarzyszami o łasce, jaką otrzymał na Górze La Verna.

Ciekawą interpretację stygmatów św. Franciszka podaje św. Bonawentura w „Większej Legendzie”. Odwołując się do Pisma Świętego, porównuje on Górę La Verna do Góry Przemienienia i Góry Horeb. Św. Franciszek modlił się samotnie na górze La Verna przez 40 dni niczym Mojżesz na Górze Horeb i powrócił do swoich braci, przemieniony łaską stygmatów na podobieństwo Jezusa Chrystusa na Górze Przemienienia. Mojżesz otrzymał kamienne tablice Dekalogu jako widzialny znak przymierza zawartego z Bogiem, a św. Franciszek otrzymał te znaki wyryte na swoim na ciele. Z perspektywy historii możemy powiedzieć, że św. Franciszek dokonał wielkiej duchowej przemiany w Kościele i nadal naucza naśladowców Chrystusa aż do dziś, jak za Nim kroczyć.

Po Mszy św. zjedliśmy wspólnie obiad, a następnie był czas aby każde zgromadzenie zakonne biorące udział w konwencji spotkało się ze mną indywidualnie. W tych krótkich spotkaniach, oprócz informacji o zgromadzeniu i ich charyzmacie, dowiadywałem się także o radościach i problemach jakie są ich udziałem.

Następnie udałem się w dalszą drogę do centrum pastoralnego w Benoni, gdzie odbywało się wspólne Spotkanie Biskupów z Południowej Afryki oraz Wyższych Przełożonych Zakonnych. Spotkanie to rozpoczęło się już 16 września i miało się zakończyć 19 września. Po dwóch godzinach jazdy wreszcie dotarłem na miejsce spotkania i o godz. 16.30 wygłosiłem konferencję na temat: „Komunikacja: serce współpracy, lokalne słuchanie się nawzajem w wymiarze lokalnym”. W moim wystąpieniu zwróciłem uwagę na fakt, że Komunikacja w Kościele katolickim ma fundamentalne znaczenie dla jego misji szerzenia Ewangelii, wspierania jedności i budowania silnej wspólnoty wiary. U podstaw tej komunikacji leży zasada współpracy poprzez otwarte i pełne szacunku słuchanie, zwłaszcza na poziomie lokalnym. Takie podejście nie tylko wzmacnia relacje, ale także gwarantuje, że głosy wszystkich członków Kościoła - od duchownych po świeckich - zostaną usłyszane, docenione i włączone do życia Kościoła. Skuteczna komunikacja w Kościele katolickim, zwłaszcza na poziomie lokalnym, to coś więcej niż tylko przekazywanie informacji. Chodzi o stworzenie kultury współpracy opartej na wzajemnym słuchaniu i szacunku. Kiedy członkowie Kościoła otwarcie słuchają się nawzajem i współpracują w duchu jedności, Kościół staje się bardziej żywym, reagującym i wiernym świadkiem Ewangelii. W tym duchu lokalne wspólnoty katolickie są wezwane do krzewienia kultury dialogu, w której każdy głos przyczynia się do misji Kościoła, a Ciało Chrystusa, którym jest Kościół, wzmacnia się poprzez współpracę.

Następnie miała miejsce dyskusja odnośnie komunikacji w Kościele, po czym odmówiliśmy wspólnie nieszpory. A po nieszporach przyszedł czas na kolację. Było to bardzo miłe potkanie, ponieważ wśród zgromadzonych spotkałem także rodaków.

Kiedy wracałem do Pretorii, zapadła już noc i miasto powoli przygotowywało się do spoczynku. W powietrzu czuć, że nadchodzi wiosna. Już wieczory są cieplejsze i niektóre drzewa zaczęły rozkwitać. A ich kwiaty mienią się kolorami w światłach wielkiego miasta. A w Polsce powoli nadchodzi jesień…

✠ Henryk M. Jagodziński
NUNCJUSZ APOSTOLSKI W RPA, LESOTHO, NAMIBII, ESWATINI i BOTSWANIE

Pretoria, dnia 18 września 2024 r.