Galilejskie wzgórze w Akrze, czyli Plenarne posiedzenie SECAM

Skrót SECAM, w tłumaczeniu na język polski oznacza Sympozjum Konferencji Episkopatów Afryki i Madagaskaru. W poniedziałek, 1 sierpnia 2022 r. właśnie zakończyło się 19 plenarne zebranie tego organizmu, które odbywa się co trzy lata.

W tym roku miało mieć miejsce w Burkina Faso, ale niestety, w związku z sytuacją polityczną w tym kraju, ze względów bezpieczeństwa zdecydowano się przenieść to wydarzenie do sąsiedniej Ghany. Ta organizacja została utworzona przez Papieża Pawła VI, w Ugandzie, 29 lipca 1969 r., podczas jego pierwszej podróży duszpasterskiej do Afryki i pierwszej podróży papieskiej do Afryki w ogóle. Jak można zauważyć, SECAM ma tyle lat co ja; jesteśmy z tego samego roku.

Obecnie Afryka posiada około 600 biskupów, z tej liczby 28 jest kardynałami, z czego dwóch pochodzi z Ghany. Jako cel SECAM stawia sobie następujące zadania:
a) wspólne wypełnienia Chrystusowego polecenia głoszenia orędzia odkupienia wszystkim narodom (Mt 28, 29-20);
b) troska o pielęgnowanie, promocję, ochronę solidarności, komunii i współpracy pomiędzy biskupami kontynentu;
c) budowanie Kościoła w Afryce jako Bożej rodziny;
d) podtrzymywanie roli Kościoła jako znaku i narzędzia zbawienia i uświęcenia;
e) mówienie jednym głosem w sprawach typowych dla Boże rodziny Kościoła, szczególnie w tych sprawach, które mają negatywny wpływ na ludy kontynentu afrykańskiego i poza nim.

Swoją działalność Sympozjum realizuje przez dwie komisje: ewangelizacji oraz sprawiedliwości, pokoju i rozwoju. Siedziba stałego sekretariatu znajduje się w Akrze. Oficjalnymi językami tej instytucji są: angielski, francuski i portugalski.

Uroczysta inauguracja plenarnego zebrania rozpoczęła się rozpoczęła się 26 lipca 2022 r., Mszą św. w kościele p.w. Chrystusa Króla w Akrze. Tej Mszy św. przewodniczył J.E. ks. abp Luis Antonio Tagle, Pro-Prefekt Dykasterii do spraw Ewangelizacji, który specjalnie na tę okazję przyjechał z Rzymu. Była to pierwsza wizyta J.E. Pro-Prefekta w Ghanie. Jego obecność i przepowiadanie były wielkim dodaniem otuchy zgromadzonym na Mszy św., właśnie w dziele ewangelizacji, poprzez odnowę poświęcenia się sprawom misji i głoszenia Ewangelii. Kardynał powiedział w homilii między innymi, że chciałby wyobrazić sobie 19 plenarne zebranie jako powracające na galilejskie wzgórze, aby spotkać zmartwychwstałego Chrystusa, który pouczy i roześle swoich uczniów. Tym wzgórzem dla uczestników plenarnego zebrania jest właśnie Akra.

Sesja inauguracyjna odbyła się w wielkiej auli parafialnej znajdującej się tuż przy kościele. Temat tegorocznego spotkania brzmiał następująco: „Własność SECAM: bezpieczeństwo i migracja w Afryce i na wyspach”.

Na obrady przybyło około 130 delegatów kardynałów i biskupów. Byli też przedstawiciele organizacji kontynentalnych episkopatów Europy i obu Ameryk, organizacji katolickich oraz przedstawicieli wyznań chrześcijańskich i niechrześcijańskich. Byli także deputowani do parlamentu, funkcjonariusze państwowi, dyplomaci i wielu innych uczestników. Głównym gościem honorowym sesji inauguracyjnej był prezydent Ghany J.E. Nana Addo Dankwa Akufo-Addo. Pan Prezydent rozpoczął swoje przemówienie od uwagi, że chociaż sam jest anglikaninem, to jednak znajduje się w połowie drogi, aby stać się katolikiem. Na koniec spotkania, poprosił o błogosławieństwo J.E. ks. kardynała Tagla, którego ks. kardynał udzielił mu po łacinie.

Jak na każdej tego typu uroczystości, było bardzo dużo przemówień, których głównym tematem była migracja, wyzwania i zagrożenia, które są obecne na kontynencie a także sytuacja w Ghanie, Afryce i na świecie. Mówiona o nadziejach, które nie zostały spełnione oraz o tych, które ma się nadzieję, że zrealizują się w przyszłości. Wśród tematów, które się pojawiły także były brak bezpieczeństwa, terroryzm, bieda i handel ludźmi. Co prawda te zjawiska znane są także i w Europie, ale występują tam w trochę innej postaci. Poszczególni prelegenci przedstawiali także pewne program działania, które miałyby zaradzić istniejącym bolączkom na kontynencie. W każdym bądź razie całe spotkanie odbywało się w atmosferze wielkiego optymizmu, który swoje źródło ma wierze w Chrystusa.

Podczas tego zgromadzenia dokonano wyboru nowego przewodniczącego SECAM, którym został J.E. kardynał-elekt Richard Kuuia Baawobr, biskup Wa, z Ghany. Jego pierwszym zastępcą został J.E. kardynał Fridolin Besungu Ambongo, abp Kinszasy, a drugim J.E. ks. bp Lucio Andrice Muandula, bp diecezji Xai Xai, z Mozambiku. Nie muszę chyba dodawać, że ten wybór wywołał szczególną radość wśród Ghańczyków.

Uroczysta Msza św. na zakończenie zebrania plenarnego miała miejsce w katedrze p.w. Ducha Świętegow Akrze. Podczas tej Eucharystii, został przedstawiony nowy Przewodniczący ze swoimi zastępcami oraz zostało przeczytane końcowe orędzie uczestników tego zebrania. W tym dokumencie podkreślono, że SECAM jest organem duszpasterskiej solidarności dla Kościoła w Afryce i na Madagaskarze i pragnie wnieść swój udział dla Kościołapowszechnego. Jeden z punktów tego dokumentu był poświęcony brakowi bezpieczeństwa w Afryce, wzywając wiernych do wspólnego poszukiwania rozwiązań problemów dotyczących bezpieczeństwa. W kwestii migracji wezwano politycznych liderów i rządzących, aby stworzyli warunki i struktury, które zniechęcą mieszkańców Afryki do nieregularnej emigracji. Jednocześnie wezwano wspólnoty chrześcijańskie do troski wobec emigrantów. W orędziu, wspomniano także proces synodalny, zapoczątkowany w zeszłym roku przez Papieża Franciszka. Przypomniano, że Ojciec Święty wzywa nas do tego, abyśmy bardziej słuchali Ducha Świętego. Naszą odpowiedzialnością jest, mówi orędzie jako Kościoła misyjnego, głoszenie Chrystusa „ad intra” i „ad extra”.

Niezwykle wzruszającą była liturgia, gdzie części stałe były śpiewane po łacinie z VIII Mszy „de Angelis”. Śpiewał nie tylko chór, ale także koncelebransi, których było ponad stu, jak też zebrani wierni. W katedrze w Akrze, śpiewy po łacinie rozbrzmiewają dość często. Oto ludzie pochodzący z różnych krajów, różnych języków, różnych kultur odnaleźli się we wspólnym śpiewie, śpiewając jednym głosem modlitwy, którymi Kościół modli się od wieków aż na krańcach świata, głosząc chwałę Boga w Trójcy Jedynego.

† Henryk M. Jagodziński
Nuncjusz Apostolski w Ghanie

1 sierpnia 2022 r.