Świętowanie 10 rocznicy wyboru Papieża Franciszka w Ghanie

Już kilka dni przed datą 13 marca (dzień wyboru Papieża Franciszka na następcę św. Piotra), zaczęły się ukazywać artykuły z tej okazji, tym bardziej, że była to okrągła, 10 rocznica tego wyboru - pisze do nas Ksiądz Arcybiskup Henryk Jagodziński.

Ta rocznica w szczególny sposób była również świętowana w Nuncjaturze Apostolskiej w Ghanie. Każda ambasada, bardziej lub mniej uroczyście obchodzi swoje święto narodowe. Z tej okazji organizuje się zazwyczaj przyjęcia dyplomatyczne. W przypadku Nuncjatur, takim świętem jest albo dzień wyboru panującego papieża, albo uroczystość świętych Piotra i Pawła, przypadająca na dzień 29 czerwca.

Nasza uroczystość miała miejsce w ogrodzie Nuncjatury, w którym dzień wcześniej miała miejsce uroczysta Msza św. w intencji Ojca Świętego Franciszka. Wśród zaproszonych gości, obok biskupów, znaleźli się przedstawiciele władz państwowych, członkowie korpusu dyplomatycznego, duchowieństwo katolickie, przedstawiciele innych wyznań oraz osoby zasłużone dla Kościoła w Ghanie. Program uroczystości, w naszym przypadku miał przebieg bardzo klasyczny. Po wygłoszeniu okolicznościowych przemówień z mojej strony i przedstawiciela rządu Ghany i odegraniu hymnów, następuje część mniej oficjalna tzn. wymiana myśli, czasem wizytówek, przy przygotowanym poczęstunku i akompaniamencie zespołu muzycznego. W tym roku, zostaliśmy w szczególny sposób wyróżnieni przez obecność J.E. Nana Addo Dankwa Akufo-Addo, Prezydenta Republiki Ghany. Kiedy dostojny gość zajął honorowe miejsce, nastąpiła cześć oficjalna przyjęcia. Według protokołu, będąc gospodarzem zabrałem głos jako pierwszy. Po przywitaniu zebranych gości, a zwłaszcza Pana Prezydenta, zwróciłem się do zebranych między innymi tymi słowami: „Minęło dziesięć lat, odkąd papież Franciszek objął swoją posługę jako Następca św. Piotra i Pasterz Kościoła Powszechnego, 13 marca 2013 r. Jak wiecie, nie tak dawno Papież Franciszek odbył podróż apostolską do Demokratycznej Republiki Konga i Sudanu Południowego. W jednym ze swoich przemówień Ojciec Święty podkreślił dwa wielkie słowa w obliczu sporów, przemocy, ubóstwa i wyzysku: pierwsze jest negatywne: «dość!» przestańcie wykorzystywać Afrykę! Drugie było pozytywne: «razem», razem z godnością i wzajemnym szacunkiem, razem w imię Chrystusa, naszej nadziei. Komentując te słowa, możemy powiedzieć, że aby zacząć budować i wspierać, trzeba przestać eksploatować i niszczyć. Swoją wizytą, słowami i modlitwą, Papież Franciszek pragnie zanieść orędzie pokoju i nadziei dla całej Afryki.

W tym roku, w przemówieniu do członków korpusu dyplomatycznego akredytowanego przy Stolicy Apostolskiej, Papież Franciszek powiedział: „Zadaniem dyplomacji jest właśnie przezwyciężanie różnic w celu stworzenia klimatu wzajemnej współpracy i zaufania dla zaspokojenia wspólnych potrzeb. Można powiedzieć, że jest ona realizacją pokory, ponieważ wymaga poświęcenia odrobiny miłości własnej, aby wejść w relację z drugim człowiekiem, zrozumieć jego racje i punkty widzenia, przeciwdziałając w ten sposób ludzkiej pysze i arogancji, będących przyczyną wszelkiego pragnienia prowadzenia wojny”.

Zgodnie z tym, co papież Franciszek powiedział o zadaniu dyplomacji, Służba Dyplomatyczna Stolicy Apostolskiej stara się zawsze być pokornym sługą pokoju w świecie. Środki mogą się zmieniać z jednej sytuacji na drugą, ale cel jest zawsze ten sam: „Pokój”. Na dzień dzisiejszy Stolica Apostolska utrzymuje dwustronne stosunki dyplomatyczne ze 183 suwerennymi państwami członkowskimi i prowadzi wielostronną dyplomację z wieloma organizacjami międzyrządowymi, w tym z Organizacją Narodów Zjednoczonych i jej agencjami. Z ogromną radością pragnę zauważyć, że przez lata serdeczne i oparte na wzajemnej współpracy stosunki między Republiką Ghany a Stolicą Apostolską były dobrze pielęgnowane, utrzymywane i umacniane. Stolica Apostolska wspiera finansowo wiele projektów, zwłaszcza w dziedzinie edukacji, medycyny i spraw społecznych, które przynoszą ogromne korzyści wielu ludziom mieszkającym w Ghanie zarówno katolikom jak i niekatolikom. Z wielkim uznaniem wspominamy rolę, jaką odegrał Jego Ekscelencja Edward Akufo-Addo, będący ojcem obecnego prezydenta, który zainicjował proces nawiązywania stosunków dyplomatycznych między Ghaną a Stolicą Apostolską. Te dwustronne relacje dyplomatyczne zostały nawiązane w 1976 r. Wizyta Jego Świątobliwości św. Jana Pawła II, mojego rodaka, w Ghanie w 1980 r. pogłębiła więź przyjaźni między Stolicą Apostolską a Republiką Ghany. Silne relacje między Ghaną a Stolicą Apostolską, a także bliskość Ghany z kolejnymi Papieżami są widoczne w kreacji trzech ghańskich kardynałów: J.E. kard. Petera Turksona przez św. Jana Pawła II w 2003 r.; J.E. śp. kard. Petera Dery przez papieża Benedykta XVI w 2006 r.; J.E. śp. kard. Richarda Baawobr, przez papieża Franciszka w 2022 r. Kościół katolicki w Ghanie jest zaangażowany w dalsze odgrywanie wiodącej roli w budowaniu i wspieraniu społecznej spójności w Ghanie. W imieniu Jego Świątobliwości Papieża Franciszka chciałbym podziękować Prezydentowi Republiki Ghany, J.E. Nana Addo Dankwa Akufo-Addo, za uprzejme przesłanie kondolencji i wyrazy współczucia, które przesłał w imieniu rządu i narodu Ghany Stolicy Apostolskiej i Kościołowi powszechnemu po śmierci papieża emeryta Benedykta XVI. Pragnę wyrazić szczerą wdzięczność i głębokie uznanie Panu Prezydentowi za jego uważne staranie o Kościół katolicki w Ghanie, które przejawia się na wiele sposobów: J.E. Pan Nana Akufo-Addo przyznał Kartę Prezydencką Katolickiemu Kolegium Uniwersyteckiemu Ghany, aby stał się pełnoprawnym uniwersytetem, obecnie zwanym Katolickim Uniwersytetem Ghany (CUG), gdzie może działać w pełni jako autonomiczny uniwersytet, przyznając własne dyplomy i stopnie naukowe. Pragnę podkreślić z wdzięcznym sercem życzliwe i wielkoduszne wsparcie, jakiego J.E. Pan Nana Akufo-Addo udzielił zmarłemu kard. Ryszardowi Baawobrowi, od czasu konsystorza aż do ostatniej ceremonii pożegnania. Rządowa delegacja została wysłana do Watykanu, aby na Konsystorzu dać świadectwo wsparcia i uznania. Po smutnym momencie śmierci kardynała, Pan Prezydent jako zatroskany ojciec, przejął proces sprowadzania doczesnych szczątków kardynała Baawobra z Rzymu do Akry, a następnie do Wa. Sam Pan Prezydent przewodniczył delegacji rządowej, aby złożyć kondolencje i uczestniczyć w żałobie rodziny i katolickiej diecezji Wa. Jego obecność na pogrzebie była wielkim zaszczytem i pocieszeniem dla pogrążonej w żałobie rodziny zmarłego kardynała, diecezji Wa, Kościoła katolickiego Ghany i regionu Upper West. Chciałbym również podziękować Panu Prezydentowi za jego inspirującą obecność na 28. krajowym i 16 biennale kongresie Krajowej Unii Stowarzyszeń Katolickich Księży Diecezjalnych Ghany, który odbył się w styczniu ubiegłego roku w Koforidua, który dodał otuchy kapłanom i pokazał serdeczną i opartą na współpracy relację między Kościołem katolickim a Rządem Republiki Ghany. Zanim zakończę, chciałbym wyrazić uznanie dla wielkodusznego zaangażowania arcybiskupów i biskupów Ghany, duchowieństwa, zakonników i zakonnic, misjonarzy, katechetów i wszystkich, którzy z oddaniem i wielką wiarą pracują na rzecz szerzenia Dobrej Nowiny. Czcigodni księża arcybiskupi i biskupi, drodzy księża, siostry zakonne i oddani świeccy, dziękuję wam za wasze zaangażowanie w misję niesienia miłości Jezusa wszystkim naszym braciom i siostrom. W tym radosnym duchu wznieśmy toast na cześć Prezydenta Republiki Ghany, Jego Ekscelencji Nany Addo Dankwa Akufo-Addo, a także rządu i dobrych ludzi Ghany.

„Niech cię Pan błogosławi i strzeże; niech Pan rozpromieni oblicze swenad tobą, niech cię obdarzy swą łaską” (Księga Liczb 6, 24-25)

Niech Bóg błogosławi Prezydenta Ghany i Republiki Ghany!

Niech Bóg błogosławi papieża Franciszka i Stolicę Apostolską!

Niech Bóg błogosławi relacje Ghana – Stolica Apostolska!”

Po odegraniu hymnu Ghany, głos zabrał Pan Prezydent. Tutaj przytoczę niektóre fragmenty jego przemówienia: „Cieszę się, że mogę dziś wieczorem wraz z wami świętować dziesiątą rocznicę Pontyfikatu Jego Świątobliwości Papieża Franciszka, głowy Powszechnego Kościoła katolickiego. W imieniu narodu ghańskiego i jego rządu serdecznie gratuluję i składam najlepsze życzenia Jego Świątobliwości Papieżowi Franciszkowi, przywódcom i członkom Kościoła katolickiego w Ghanie, a także na całym świecie, z tej pomyślnej okazji. Ponad stuletnie relacja między Ghaną a Stolicą Apostolską zaowocowały zaangażowaniem i wspieraniem rozwoju społeczno-gospodarczego Ghany na przestrzeni lat w różnych sektorach rozwoju Ghany. Kościół katolicki zbudował około 5000 szkół podstawowych, 80 szkół średnich i technicznych, 40 szkół zawodowych, trzynaście wyższych szkół edukacyjnych (College), 2 kolegia uniwersyteckie i jeden autonomiczny, pełnoprawny uniwersytet, 49 szpitali, 94 kliniki (w ghańskich warunkach to ośrodki zdrowia) i 11 instytucji szkoleniowych.  W zakresie zdrowia również czyni to Kościół katolicki jednym z wiodących partnerów w sektorze opieki zdrowotnej. Ponadto w naszych stosunkach doszło do wymiany wizyt na wysokim szczeblu, z których ostatnia wizyta miała miejsce w sierpniu 2022 r. Była to delegacja rządowa wysokiego szczebla, w skład której wchodzili Ministrowie oraz drugi Wiceprzewodniczący Parlamentu, którzy reprezentowali Ghanę na Konsystorzu, podczas którego J.E. śp. kardynała Richarda Kuuia Baawobr, były katolicki biskup diecezji Wa, został włączony do Kolegium Kardynalskiego. W październiku 2003 r. jako ówczesny Minister spraw zagranicznych, miałem wielki zaszczyt i przyjemność być częścią delegacji rządowej, której przewodniczył Minister, nieżyjący już wybitny mąż stanu, szanowny J.E. Mensah. Delegacja ta towarzyszyła abp. Peterowi Appiahowi Turksonowi w podróży do Rzymu, kiedy został wyniesiony przez papieża Jana Pawła II do godności kardynalskiej. To było dla mnie wielkie otwarcie oczu, które pielęgnuję do dziś, i z niecierpliwością czekam na kolejną wizytę w Watykanie, tym razem jako Prezydent Republiki. Przypominam również wizytę delegacji pod przewodnictwem J.E. kard. Giuseppe Bertello w 2017 r., która uczestniczyła w obchodach 60 rocznicy niepodległości Ghany. Ghańczycy na zawsze jednak zapamiętają wizytę papieża Jana Pawła II w naszym kraju w maju 1980 r., w ramach jego inauguracyjnej podróży duszpasterskiej po Afryce i świętowania stulecia katolicyzmu w Ghanie. Wizyta odbiła się echem na całym świecie. Z takim samym entuzjazmem mieszkańcy Ghany oczekują goszczenia Jego Świątobliwości Papieża Franciszka w najbliższej przyszłości, podczas jego następnej rundy wizyt w Afryce. W tym szczególnym dniu Ghana i Stolica Apostolska świętują nasze wspólne zasady wolności wyznania, powszechne prawa człowieka, demokrację i promowanie równości dla wszystkich. W tych trudnych czasach z niecierpliwością czekam na kontynuację współpracy między Ghaną a Stolicą Apostolską jako partnerami i przyjaciółmi, aby zająć się drażliwymi kwestiami kryzysu klimatycznego, handlu ludźmi oraz promowania zdrowia i godności ludzkiej. Na zakończenie pragnę powtórzyć nasze najgorętsze gratulacje dla Jego Świątobliwości Papieża Franciszka, który świętuje dziesięciolecie swojego wyboru na Biskupa Rzymu i Głowę Powszechnego Kościoła Katolickiego. Oby następne dziesięć lat przyniosło Kościołowi katolickiemu i jego wiernym większy dobrobyt, zwłaszcza duchowy. Przyłączcie się do mnie, Ekscelencje, Panie i Panowie, aby wznieść toast za zdrowie i dobre samopoczucie Jego Świątobliwości Papieża Franciszka. Oby kolejne lata były świadkami wzmożonej współpracy między Republiką Ghany a Stolicą Apostolską. Niech Bóg błogosławi papieża Franciszka i Stolicę Apostolską!

Niech Bóg błogosławi Ghanę!

Niech żyją relacje Ghana - Stolica Apostolska!

Po wzniesieniu toastów (jako ciekawostkę podam, że wznieśliśmy je z Panem Prezydentem wodą mineralną) wraz z naszym dostojnym gościem zeszliśmy z podium, aby pozdrowić przybyłych gości. Pan Prezydent jest osobą bardzo komunikatywną, z poczuciem humoru, więc od razu wytworzyła się bardzo miła atmosfera. Po rozmowach z gośćmi i skosztowaniu kulinarnych specjalności, Pan Prezydent nas pożegnał i odjechał wraz ze swą świtą.

Gwoli dopełnienia kontekstu dodam, że Pan Prezydent niezbyt często bierze udział w przyjęciach dyplomatycznych, więc jego obecność w Nuncjaturze była swego rodzaju znakiem szczególnego uznania jakim darzy osobę Papieża Franciszka. Jego przemówienie było także świadectwem o wadze jaką przywiązuje do roli Kościoła Katolickiego w Ghanie i relacjach między Republiką Ghany a Stolicą Apostolską. A jego słowa o naszym rodaku świętym Janie Pawle II, powinny poruszyć sumienia tych wszystkich, którzy w naszym kraju, szkalują pamięć o tym wielkim, świętym Papieżu. W Ghanie św. Jan Paweł II był tylko raz, a pamięć o tej wizycie jest żywa aż do dziś, nie tylko wśród katolików.

† Henryk M. Jagodziński
Nuncjusz Apostolski w Ghanie

14 marca 2023 r.