Opracowanie i konserwacja zabytkowych ksiąg metrykalnych w Archiwum Diecezjalnym w Kielcach

Biskup Kielecki Jan Piotrowski w listopadzie 2017 r. wydał dekret o przekazywaniu dawnych ksiąg metrykalnych z parafii diecezji kieleckiej do Archiwum Diecezjalnego w Kielcach. Dekret ten był trzecim z kolei w 80-letniej historii istnienia archiwum, po wcześniejszych decyzjach biskupów Czesława Kaczmarka (1939) i Jana Jaroszewicza (1970).

Archiwum Diecezjalne w Kielcach po zgromadzeniu części dawnych akt parafialnych zgłosiło do Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych w Warszawie projekt prac na Konkurs Dotacji „Wspieranie działań archiwalnych 2018”. Dotyczył on wstępnego opracowania i konserwacji zabytkowych materiałów archiwalnych przekazanych przez Księży Proboszczów z wielu parafii diecezji kieleckiej.

Archiwum diecezjalne dzięki dotacji, którą otrzymało w sierpniu 2018 r. zrealizowało w ciągu kilku miesięcy wiele prac, które zabezpieczyły archiwalia przekazywane z parafii diecezji kieleckiej. Wśród podjętych działań znalazły się między innymi: ekspertyza ogólna, dezynfekcja oraz konserwacja zachowawcza ksiąg metrykalnych  z okresu od końca XVI do początku XX wieku. Pochodzą one z 18 parafii. Dezynfekcją, a właściwie odgrzybieniem, objęta została większa część materiałów. Konserwację zachowawczą blisko 500 ksiąg, polegającą na żmudnym czyszczeniu, numeracji i prostowaniu stron, wykonał zespół 9 wolontariuszek.

Poza tym w ramach projektu dyplomowana konserwator dzieł sztuki pani Ewa Pietrzak z  Zamku Królewskiego na Wawelu wykonała pełną konserwację najstarszej księgi metrykalnej pochodzącej z Kolegiaty Kieleckiej. Cenny zabytek posiada zapisy akt chrztów   i ślubów z lat 1563-1620, co pozwala umieścić księgę w gronie najstarszych zachowanych metrykalii w Polsce. Jest to unikalny dokument obrazujący życie społeczne Kielc na przełomie XVI i XVII wieku.

Zainicjowane przed rokiem prace są nadal kontynuowane w Archiwum Diecezjalnym w Kielcach. Nadal przyjmowane są księgi i dawne akta z parafii naszej diecezji. Rozpoczęto prace nad pełną inwentaryzacją Akt Kolegiat Diecezji Kieleckiej. W dalszym ciągu, dzięki współpracy z zespołem wolontariuszek ze Świętokrzyskiego Uniwersytetu III Wieku w Kielcach, konserwowane są kolejne księgi metrykalne i zabytkowe akta parafialne przekazywane przez Księży Proboszczów. Pracę Archiwum Diecezjalnego w Kielcach od wielu lat wspomagają ofiarnie Panie: Grażyna Biegalska, Maria Trylska, Maria Szczudłowska, Anna Wąsowska, Zofia Hałat, Elżbieta Nowak, Danuta Zamoyska, Beata Staszkiewicz i Marianna Piechowicz.

Dzięki wspólnemu zaangażowaniu, Archiwum Diecezjalne w Kielcach realizuje na co dzień podstawowe cele, którymi są: gromadzenie i zabezpieczanie dawnych akt oraz udostępnianie zasobów archiwalnych dla potrzeb Kościoła, jak również badaczy i osób prywatnych poszukujących swych rodzinnych korzeni.      

Ks. dr Tomasz Gocel
DYREKTOR ARCHIWUM DIECEZJALNEGO W KIELCACH