Po raz pierwszy w Namibii

Po zakończeniu Mszy św. z okazji objęcia urzędu arcybiskupa metropolity Johannesburga przez J.E. ks. kard. Stephena Brislina, udałem się od razu na lotnisko, ponieważ o godzinie 15.00 odlatywał mój samolot do Windhuk, stolicy Namibii – pisze do nas Ksiądz Arcybiskup Henryk Jagodziński.

Powodem mojej podróży do tego pięknego kraju, który odwiedzałem po raz pierwszy w życiu, było uczestnictwo w plenarnym posiedzeniu Konferencji Katolickich Biskupów Namibii (NCBC) oraz złożenie listów uwierzytelniających kończącemu swój mandat prezydencki J.E. Nangolo Mumbie. Choć moja nominacja na Nuncjusza Apostolskiego w Republice Namibii została ogłoszona 19 sierpnia 2024 r., dopiero teraz udało mi się dotrzeć do tego kraju.

Podobnie jak moi poprzednicy, zostałem zaproszony na plenarne posiedzenie NCBC, które zazwyczaj odbywa się pod koniec stycznia. W międzyczasie otrzymałem również zaproszenie do złożenia listów uwierzytelniających. W dniach 27–30 listopada 2024 r. miały miejsce wybory prezydenckie oraz wybory do Zgromadzenia Narodowego. Zwyciężyła w nich J.E. pani Netumbo Nandi-Ndaitwah, jednakże obejmie ona urząd prezydenta dopiero 21 marca br. Warto dodać, że jest pierwszą kobietą w Afryce, która została wybrana na to stanowisko.

Po wylądowaniu ujrzeliśmy niemal granatowe od wody niebo, z którego lada moment miał spaść deszcz. W ostatniej chwili udało nam się wsiąść do samochodu razem z ks. prałatem Dario Pavišą, sekretarzem nuncjatury. Ks. Benny Karuvelil, Sekretarz Generalny tutejszej konferencji episkopatu, który przyjechał po nas na lotnisko, powiedział, że deszcz to prawdziwe błogosławieństwo, na które tutaj długo czekano. Opady towarzyszyły nam w drodze do Windhuk, oddalonego o około 40 km od lotniska.

Następnego dnia, w niedzielę, udaliśmy się do katedry pw. NMP w Windhuk na uroczystą Mszę św., inaugurującą obrady plenarnego zebrania NCBC oraz otwierającą rok jubileuszowy w archidiecezji. NCBC została utworzona w 1996 r. i tworzą ją: archidiecezja Windhuk (jej metropolitą jest J.E. ks. abp Liborius Ndumbukuti Nashenda, OMI), diecezja Keetmanshoop (kierowana przez J.E. ks. bp. Willema Christiaansa, OSFS) oraz wikariat apostolski Rundu (na czele którego stoi ks. Linus Ngenomesho, OMI).

Katedra została konsekrowana w 1932 r., a w 1983 r. uznana za zabytek narodowy. Fasada, nad którą wznoszą się dwie bliźniacze wieże, zaprasza swoim ciepłym wyrazem do wnętrza świątyni. W środku, podobnie jak w Polsce, organy znajdują się tuż nad wejściem. Ku mojej radości dostrzegłem również obraz Bożego Miłosierdzia.

Kościół nie pomieścił wszystkich wiernych, którzy przybyli na uroczystość. Była to moja pierwsza Msza św. w Namibii. Na jej początku zostałem uroczyście powitany przez przewodniczącego NCBC, J.E. ks. abpa Nashendę. Po modlitwie po Komunii św. dokonałem ceremonii otwarcia drzwi jubileuszowych – ze względów duszpasterskich od wewnątrz.

Po Mszy św. spotkaliśmy się na wspólnym posiłku w obszernej sali parafialnej. Ku mojej radości spotkałem tam również naszych rodaków. Można śmiało powiedzieć, że Polacy są wszędzie! Wśród obecnych byli głównie księża, siostry zakonne, nowicjusze i seminarzyści.

Plenarne zebranie NCBC

Następnego dnia, w poniedziałek, o godzinie 9.00 rozpoczęliśmy plenarne zebranie NCBC modlitwą przedpołudniową z Liturgii Godzin. Jako pierwszy głos zabrał J.E. ks. abp Liborius Nashenda, który oficjalnie mnie powitał i życzył owocnej pracy w Namibii. W odpowiedzi przekazałem zgromadzonym pozdrowienia oraz błogosławieństwo od Papieża Franciszka, a następnie poruszyłem dwa tematy: jubileusz roku świętego oraz synodalność. Po moim wystąpieniu był czas na pytania. Sama konferencja liczy tylko trzech członków, jednak jej departamenty oraz sekretariat generalny zgromadziły około dwudziestu osób.

Po zakończeniu części oficjalnej, korzystając z wolnej chwili, odwiedziliśmy „Wzgórze Bohaterów” (Heroes’ Acre) – narodowe mauzoleum, które uroczyście otworzył J.E. dr Sam Nujoma, założyciel i pierwszy prezydent Republiki Namibii, 26 sierpnia 2002 r. Mauzoleum zostało zaprojektowane przez północnokoreańskich ekspertów we współpracy z władzami miasta Windhuk, Ministerstwem Edukacji Podstawowej i Kultury, Narodową Radą Zabytków oraz Ministerstwem Prac Publicznych, Transportu i Komunikacji.

Miejsce to, położone wśród malowniczych wzgórz, jest niemal akademickim przykładem sztuki socrealistycznej, wyrażającej walkę o wolność i oddającej hołd bohaterom. W centrum kompleksu znajduje się granitowy obelisk, przed którym stoi kilkumetrowa postać żołnierza przygotowującego się do rzutu granatem, trzymającego w drugiej ręce karabin Kałasznikowa. Za nim rozciąga się olbrzymi relief przedstawiający historię narodu: od kolonialnego ucisku i niewolnictwa, przez walkę, aż po wywalczenie wolności. Poniżej znajdują się kwatery przeznaczone na groby bohaterów – część z nich jest już zajęta, ale pozostaje jeszcze wiele wolnych miejsc. Z nagrobków można odczytać, że pochowano tu wysokich oficerów wojska, deputowanych do Zgromadzenia Narodowego, ambasadorów i innych dostojników państwowych. Na większości płyt widnieją cytaty biblijne, a najczęściej powtarzający się fragment pochodzi z 2 Listu św. Pawła do Tymoteusza (4,7): „W dobrych zawodach wystąpiłem, bieg ukończyłem, wiary ustrzegłem.”

U stóp mauzoleum znajduje się znicz przeznaczony na wieczny ogień, który jednak chwilowo nie płonął. Po wejściu na teren mauzoleum spotkaliśmy troje wychodzących turystów. Poza nimi nie napotkaliśmy nikogo.

Stolica kraju, Windhuk, liczy około pół miliona mieszkańców. W centrum miasta znajduje się Kościół Chrystusa – ewangelicko-augsburska świątynia zaprojektowana w stylu neoromańskim przez Gottlieba Redeckera. Została poświęcona w 1910 r. i stanowi jeden z głównych symboli miasta. Kościół należy do niemieckojęzycznego Kościoła Ewangelicko-Luterańskiego w Namibii.

Namibia, w swojej burzliwej historii, była kolonią niemiecką od 1884 r. aż do I wojny światowej, co pozostawiło liczne ślady niemieckiej obecności, a także bolesne wspomnienia kolonialnej przeszłości. Obok Kościoła Chrystusa znajduje się siedziba Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Muzeum Niepodległości, przed którym stoi kilkumetrowy posąg pierwszego prezydenta kraju.

W Międzydiecezjalnym Wyższym Seminarium Duchownym pw. św. Karola Lwangi

Wieczorem, o godzinie 17.00, przewodniczyłem Mszy św. w Międzydiecezjalnym Wyższym Seminarium Duchownym pw. św. Karola Lwangi, które znajduje się tuż obok siedziby NCBC. Seminarium to zostało erygowane jako Archidiecezjalne Seminarium w Windhuk 28 stycznia 1997 r. Wcześniej budynki pełniły funkcję internatu dla uczniów szkół średnich, a następnie zostały przekształcone w Centrum Duszpasterskie Archidiecezji Windhuk.Podczas nadzwyczajnej sesji plenarnej w sierpniu 1997 r. Konferencja Episkopatu Katolickiego Namibii podjęła decyzję, że Archidiecezjalne Seminarium powinno stać się placówką międzydiecezjalną. Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów podniosła jego status do rangi Międzydiecezjalnego Wyższego Seminarium Duchownego w czerwcu 1998 r. i powierzyła je Zgromadzeniu Karmelitów Maryi Niepokalanej (CMI) z Indii. Pierwszym rektorem seminarium został ks. Thomas Manninezhath, CMI, który objął urząd w październiku 1998 r. Na stanowisku zastąpił go ks. Benny Karuvelil, CMI, 1 stycznia 2009 r. Trzecim rektorem został ks. Taiju Thaliath, CMI, który kieruje seminarium od 7 kwietnia 2022 r. Ważnym wydarzeniem w historii seminarium było jego akredytowanie przez Namibia Qualifications Authority (NQA) 18 listopada 2010 r. Dzięki temu państwo uznaje dyplomy oraz tytuły licencjata z teologii i filozofii wydawane przez tę uczelnię. Obecnie w seminarium posługuje pięciu kapłanów CMI z Indii, co było dla mnie okazją do rozmowy o ich pięknym kraju, w którym miałem okazję spędzić trzy lata.

Wśród wykładowców jest także nasz rodak, ks. dr Marek Fischer z archidiecezji poznańskiej, który od ponad trzydziestu lat pracuje w Namibii. Obecnie w seminarium przygotowuje się do kapłaństwa 37 alumnów, z których niektórzy pochodzą z RPA i Angoli.

Spotkania dyplomatyczne

We wtorek o godzinie 11.00 miałem wyznaczone spotkanie z szefem protokołu MSZ Namibii, J.E. Leonardem Iipumbu. Spotkanie przebiegło w bardzo miłej atmosferze, bowiem okazało się, że J.E. Iipumbu pochodzi z tej samej wioski co arcybiskup Windhuk, J.E. ks. abp Nashenda. Podczas rozmowy omawialiśmy techniczne aspekty ceremonii wręczenia listów uwierzytelniających oraz spotkania noworocznego z J.E. Nangolo Mumbą, które miało się odbyć 31 stycznia br. Po tym spotkaniu udałem się do biura J.E. Peyi Mushelengi, Ministra Spraw Zagranicznych, któremu wręczyłem kopię listów uwierzytelniających. Po tej krótkiej ceremonii odbyła się rozmowa poświęcona wzajemnym relacjom między Stolicą Apostolską a Republiką Namibii. Wspomniałem także o jubileuszu roku świętego i inicjatywach, które w związku z tym podjął Papież Franciszek.

Wizyta u sióstr klarysek

W środę, wraz z ks. prałatem Dario, odwiedziliśmy klasztor Sióstr Klarysek na peryferiach Windhuk. Klasztor ten został założony 27 lat temu przez siostry przybyłe z Malawi. Obecnie mieszka tam 11 sióstr – 10 z Malawi oraz jedna z Tanzanii. Siostry przywitały nas śpiewem i powierzyły się naszej modlitwie. Jak dotąd nie miały jeszcze żadnego powołania z Namibii.Podczas spotkania opowiedziałem im o celach mojej pierwszej wizyty w Namibii oraz początkach mojej misji na południu Afryki. Wspomniałem również o wielkim jubileuszu, który przeżywamy pod hasłem „Pielgrzymi nadziei”. Mówiłem, że nie tylko powinniśmy modlić się o nadzieję, ale również starać się nią żyć na co dzień. Zachęciłem siostry do modlitwy w intencji Papieża Franciszka, Kościoła w Namibii oraz naszej misji, abyśmy jak najlepiej wypełnili zadania powierzone nam przez Bożą Opatrzność. Zapewniłem je także o naszej modlitwie w ich intencji i udzieliłem im apostolskiego błogosławieństwa.

Próba ceremonii w Pałacu Prezydenckim

W czwartek, o godzinie 17.00, w Pałacu Prezydenckim, zwanym State House, wraz z ks. prałatem Dario uczestniczyliśmy w próbie przed złożeniem listów uwierzytelniających. State House znajduje się w dzielnicy Auasblick w Windhuk. Został zbudowany przez północnokoreańskie przedsiębiorstwo Mansudae Overseas Projects w latach 2002–2008. Jest to jeden z czterech dużych projektów publicznych zrealizowanych przez Mansudae w Namibii – pozostałe trzy to Heroes' Acre, Muzeum Wojskowe w Okahandja oraz Muzeum Niepodległości. Pierwszy prezydent Namibii, J.E. Sam Nujoma, pod koniec swojej kadencji we wrześniu 2002 r. rozpoczął budowę nowej siedziby prezydenckiej, aby zastąpić dotychczasowy Pałac Prezydencki w centrum miasta.

Złożenie listów uwierzytelniających

W ceremonii, która odbyła się w piątek, 31 stycznia, uczestniczyło łącznie ośmiu ambasadorów, reprezentujących takie kraje jak: Indie, Japonia, Rwanda, Szwajcaria, Somalia, Litwa i Kuwejt. Ceremonia rozpoczęła się o godzinie 9 rano. Na każdego ambasadora przewidziano pół godziny. Jako trzeci na liście, mój samochód pojawił się przed Pałacem Prezydenckim o godzinie 10, eskortowany przez dwóch policjantów na motocyklach.Po wyjściu z pojazdu przywitał mnie szef Protokołu, w którego towarzystwie udałem się w stronę kompanii honorowej. Najpierw pozdrowiliśmy poczet sztandarowy tej formacji, a następnie, przechodząc przed jej frontem, zatrzymaliśmy się przed wejściem do Pałacu Prezydenckiego, gdzie rozpoczęła się ceremonia wciągnięcia flagi watykańskiej na maszt. Towarzyszyło temu wykonanie hymnu Watykanu przez orkiestrę wojskową. Muszę przyznać, że zagrali ten niełatwy hymn bezbłędnie. Następnie, wraz z szefem Protokołu, udałem się na pierwsze piętro pałacu, gdzie w przestronnej auli oczekiwał na mnie Prezydent ze swoją świtą. Po wejściu J.E. Iipumbu oficjalnie zapowiedział moje przybycie. Podszedłem do J.E. Prezydenta i wypowiedziałem zwyczajową formułę: „Wasza Ekscelencjo, mam zaszczyt wręczyć Waszej Ekscelencji list odwołujący mojego poprzednika oraz list, którym Jego Świątobliwość Papież Franciszek akredytuje mnie jako Nuncjusza Apostolskiego w Republice Namibii.”Po tych słowach podszedłem do J.E. Prezydenta, wręczyłem mu listy, po czym uścisnęliśmy sobie dłonie. Przedstawiłem również osobę ks. prałata Dario. Następnie wznieśliśmy wzajemne toasty i wykonano pamiątkowe zdjęcia.Po tej części ceremonii przeszliśmy do sąsiedniej sali na krótką rozmowę, która przebiegła w bardzo serdecznej atmosferze. Nie był to jednak koniec uroczystości. Kolejnym etapem był wpis do księgi pamiątkowej, a ostatnim – spotkanie z dziennikarzami. Podczas krótkiego wywiadu pani redaktor zapytała mnie, jakie stawiam sobie priorytety jako nuncjusz apostolski w Namibii. Odpowiedziałem, że głównym zadaniem Kościoła katolickiego jest zbawienie dusz, i to jest jego najważniejsza misja. Podkreśliłem jednak, że Kościół nie zapomina również o ciele człowieka – angażuje się w edukację oraz ochronę zdrowia. W Namibii prowadzimy wiele szkół, szpitali i ośrodków zdrowia. Dodałem również, że ten rok jest rokiem szczególnym dla Kościoła katolickiego, ponieważ przeżywamy Wielki Jubileusz Odkupienia. Wspomniałem także o przemówieniu Papieża Franciszka z 9 stycznia br., skierowanym do korpusu dyplomatycznego, w którym Ojciec Święty zwrócił uwagę na potrzebę dyplomacji nadziei, opartej na prawdzie, przebaczeniu, wolności i sprawiedliwości. Wezwał on również kraje bogate do umorzenia długów krajom ubogim. Po zakończeniu spotkania z mediami szef Protokołu odprowadził mnie do samochodu, na którym zamocowano flagę watykańską – znak, że oficjalnie rozpocząłem swoją misję jako Nuncjusz Apostolski w Namibii.

Noworoczne spotkanie w Pałacu Prezydenckim

Tego samego dnia po południu, wraz z ks. prałatem Dario, ponownie udaliśmy się do State House na noworoczne życzenia, które mieliśmy sobie nawzajem złożyć z Panem Prezydentem. Uroczystość miała rozpocząć się o godzinie 17, jednak poproszono nas o zajęcie miejsc pół godziny wcześniej. Punktualnie o 17.00 rozpoczęła się uroczystość, którą prowadził szef Protokołu. Prezydent, w towarzystwie najwyższych dostojników państwowych, wszedł do sali. Wśród obecnych była również nowo wybrana pani Prezydent, J.E. Netumbo Nandi-Ndaitwah. Po oficjalnym przywitaniu gości jako pierwsza przemówiła dziekan korpusu dyplomatycznego, pani ambasador Angoli. Następnie głos zabrał ustępujący Prezydent, J.E. Nangolo Mbumba. Kolejną częścią spotkania było osobiste przywitanie Prezydenta oraz jego świty przez przedstawicieli misji dyplomatycznych. Po tej części nastąpiła uroczysta kolacja, podczas której miałem okazję ponownie porozmawiać zarówno z obecnym Prezydentem, jak i jego następczynią.

Pożegnanie z Namibią

Choć katolicy w Namibii stanowią tylko 23% społeczeństwa, to na każdym kroku doświadczałem niezwykłej życzliwości – począwszy już od lotniska. A wszystko to ze względu na Jezusa, którego imię otwiera wiele serc. W sobotę, 1 lutego, o godzinie 4:30 rano, wyruszyliśmy na lotnisko, skąd mieliśmy polecieć do Johannesburga, a następnie przesiąść się na samolot do Maseru, stolicy Królestwa Lesotho. Kolejnym etapem mojej misji było uczestnictwo w plenarnym posiedzeniu Konferencji Katolickich Biskupów Lesotho.

✠ Henryk M. Jagodziński
NUNCJUSZ APOSTOLSKI W RPA, LESOTHO, NAMIBII, ESWATINI i BOTSWANIE

Pretoria, dnia 1 lutego 2025 r.