Podziękowanie dla Arcybiskupa Johannesburga

Republika Południowej Afryki to niezwykle interesujący kraj, który posiada aż trzy stolice: Pretoria jest siedzibą władzy wykonawczej, Kapsztad ustawodawczej, a Bloemfontein sądowniczej. Z kolei Johannesburg jest największym miastem RPA – pisze do nas Ksiądz Arcybiskup Henryk Jagodziński.

To dynamiczne centrum gospodarcze i finansowe kraju, a zarazem główny ośrodek regionu Witwatersrand – zurbanizowanego obszaru górniczo-przemysłowego. Johannesburg stanowi również najważniejszy węzeł gospodarczy na kontynencie afrykańskim, generując 16% południowoafrykańskiego PKB i zapewniając zatrudnienie 12% aktywnej zawodowo ludności kraju.

Nic więc dziwnego, że urząd arcybiskupa tego miasta ma szczególne znaczenie dla Kościoła w Republice Południowej Afryki.

W sobotę, 11 stycznia 2025 r., w katedrze Chrystusa Króla uczestniczyłem w Mszy św. dziękczynnej za posługę emerytowanego arcybiskupa Johannesburga, J.E. abpa Buti Josepha Tlhagale OMI – jednego z najbardziej charyzmatycznych przedstawicieli Kościoła w RPA. Zanim opiszę uroczystość, chciałbym krótko przedstawić sylwetkę samego arcybiskupa.

Sylwetka abpa Buti Josepha Tlhagale

Abp Buti Joseph Tlhagale urodził się 26 grudnia 1947 roku w Randfontein w prowincji Gauteng. Ukończył szkołę średnią w Inchanga High School niedaleko Pietermaritzburga w prowincji KwaZulu-Natal. W 1967 roku wstąpił do nowicjatu Zgromadzenia Oblatów Maryi Niepokalanej w Villa Maria w Quthing, Lesotho. Rok później rozpoczął naukę w MaterJesuScholasticate w Roma, w dystrykcie Maseru, również w Lesotho. W 1972 roku uzyskał tytuł licencjata sztuk (Bachelor of Arts) na Uniwersytecie Botswany, Lesotho i Suazi. Następnie w latach 1972–1976 studiował teologię na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie.

Profesję zakonną złożył w 1967 roku jako członek Zgromadzenia Oblatów Maryi Niepokalanej, a święcenia kapłańskie przyjął 29 sierpnia 1976 roku z rąk biskupa Petera Fanyana Johna Buteleziego, OMI, biskupa Umtaty.
Pełnił różnorodne funkcje, m.in.:
• proboszcza parafii Matki Bożej Fatimskiej w Dube, Soweto (1979–1984),
• proboszcza parafii Matki Bożej Miłosierdzia w Endeni, Soweto (1984–1989),
• proboszcza parafii Chrystusa Króla w Orlando East (1989–1999),
• wykładowcy wizytującego w Instytucie Teologicznym św. Józefa w Cedara, KwaZulu-Natal,
• wykładowcy filozofii w Wyższym Seminarium Duchownym św. Piotra w Hammanskraal.
Ponadto był członkiem Departamentu Sprawiedliwości i Pokoju Południowoafrykańskiej Rady Kościołów (1979–1980) oraz sekretarzem generalnym Konferencji Episkopatu Katolickiego Południowej Afryki (SACBC) w latach 1995–1999.

Posługa biskupia i arcybiskupia

Dnia 2 stycznia 1999 roku papież Jan Paweł II mianował go arcybiskupem archidiecezji Bloemfontein. Sakrę biskupią przyjął 10 kwietnia 1999 roku. 8 kwietnia 2003 roku został mianowany biskupem Johannesburga, a 5 czerwca 2007 roku papież Benedykt XVI podniósł diecezję Johannesburga do rangi archidiecezji, powierzając mu funkcję pierwszego arcybiskupa tego miasta.

Dna 28 października 2024 roku papież Franciszek przyjął jego rezygnację z urzędu. Jego następcą został J.E. ks. kard. Stephen Brislin, dotychczasowy arcybiskup Kapsztadu.

Uroczysta Msza święta dziękczynna

Katedra Chrystusa Króla w Johannesburgu, mimo swoich rozmiarów, nie była w stanie pomieścić wszystkich wiernych. W uroczystości wzięli udział niemal wszyscy księża diecezji, jak również liczni duchowni spoza niej. Mszę koncelebrowało sześciu biskupów, w tym J.E. ks. Sithembele Sipuka, biskup Mathatha i przewodniczący Konferencji Biskupów Katolickich RPA, który wygłosił homilię, podkreślając życiorys jubilata oraz jego zasługi dla Kościoła.
Liturgia była starannie przygotowana, ukazując uniwersalność Kościoła. Śpiewano zarówno pieśni w językach lokalnych, jak i tradycyjne „Sanctus” oraz „Agnus Dei” po łacinie. Po Mszy świętej odbyły się przemówienia, wśród których miałem również zaszczyt zabrać głos.

Podczas mojego wystąpienia powiedziałem między innymi:

„To dla mnie zarówno wielki przywilej, jak i zaszczyt móc reprezentować Ojca Świętego, Papieża Franciszka, podczas tej uroczystej i radosnej okazji, gdy żegnamy Jego Ekscelencję Arcybiskupa ButiTlhagale, OMI, jako Arcybiskupa Seniora Johannesburga.

W imieniu Ojca Świętego pragnę wyrazić serdeczną wdzięczność Waszej Ekscelencji za niezłomną wierność Kościołowi oraz za oddaną posługę pasterską, która stanowi wzór naśladowania Chrystusowego Serca. Przez dekady służby, najpierw jako biskup Bloemfontein, a od 2003 roku jako pierwszy arcybiskup Johannesburga, Ekscelencja wywarł niezatarte piętno na życiu Kościoła w Republice Południowej Afryki. Prowadził Ekscelencja wiernych z mądrością i miłością, z wrażliwością na ich potrzeby, urzeczywistniając ideał pasterza gotowego oddać życie za swoje owce.

Wasza Ekscelencja jest niewątpliwie postacią historyczną, nie tylko dla Kościoła w Republice Południowej Afryki, ale także dla całego Kościoła w Afryce. W ubiegłym kwietniu mieliśmy zaszczyt świętować razem z Ekscelencją 25-lecie sakry biskupiej – wydarzenie, które świadczy o trwałej wierności oraz niegasnącej gorliwości w służbie Panu i Jego Kościołowi.

Głęboka pobożność Waszej Ekscelencji wobec Najświętszej Maryi Panny była źródłem inspiracji dla wielu wiernych. Wyrazem tej pobożności jest wizjonerski projekt Sanktuarium Matki Miłosierdzia w Magaliesbergu. To Sanktuarium, będące świadectwem wiary Waszej Ekscelencji, z pewnością nadal będzie przyciągać niezliczone rzesze wiernych, zbliżając ich do naszego Pana za sprawą miłosiernej opieki Jego Błogosławionej Matki.

Dziś, gdy Wasza Ekscelencja rozpoczyna nowy rozdział życia, rezygnując z obowiązków zarządzania archidiecezją, aby przyjąć łaskę spokojnych lat emerytury, uznajemy, że ten etap nie oznacza końca, lecz kontynuację drogi jako następcy Apostołów. Jak często Ekscelencja przypominał swoim życiem i posługą, kapłaństwo to nie tylko funkcja, lecz niezatarty sakramentalny znak – Tu es sacerdos in aeternum. Drogi Arcybiskupie Buti, pozostajesz kapłanem na wieki.

Choć Wasza Ekscelencja odpocznie od niektórych obowiązków biskupich, wiemy, że nie ustanie Ekscelencja w swoim zaangażowaniu w naśladowanie Chrystusa. Pańska mądrość, rady oraz modlitwy będą nadal ubogacać Kościół i inspirować wiernych, którzy patrzą na Waszą Ekscelencję jako na wzór wiary, pokory i wytrwałości.

Z głęboką wdzięcznością dziękujemy za historię życia Waszej Ekscelencji – historię splecioną z dziejami Republiki Południowej Afryki oraz wielobarwną mozaiką Kościoła w Afryce. Niech Najświętsza Maryja Panna, której zawsze Ekscelencja powierzał swoją posługę, prowadzi Ekscelencję w nowym etapie życia. Niech Pan obdarzy Ekscelencję obfitym pokojem, zdrowiem oraz radością, by mógł Ekscelencja służyć Mu na nowe, piękne sposoby”.

Refleksja

Jak pisał Kohelet (3, 1-5):
     „Wszystko ma swój czas,
     i jest wyznaczona godzina
     na wszystkie sprawy pod niebem:
     czas rodzenia i czas umierania,
     czas sadzenia i czas wyrywania tego, co zasadzono,
     czas płaczu i czas śmiechu,
     czas rzucania kamieni i czas ich zbierania”.

Do tej listy można dodać, że jest czas obejmowania urzędu i czas odchodzenia z niego. Jeśli jednak wszystko prowadzi do Boga, jest to czas błogosławiony.

Takim właśnie czasem była uroczystość pożegnania J.E. ks. abpa Buti Josepha Tlhagale – wzruszającym hołdem dla jego życia i posługi.

✠ Henryk M. Jagodziński
NUNCJUSZ APOSTOLSKI W RPA, LESOTHO, NAMIBII, ESWATINI i BOTSWANIE

Pretoria, dnia 11 stycznia 2025 r.