Potrójny Jubileusz Kardynała Petera Turksona

W Święto św. Jana Ewangelisty, 27 grudnia 2023 r. w Cape Coast, uczestniczyłem w potrójnym jubileuszu, który celebrował tego dnia J.E. ks. kard. Peter Kodowo Appiah Turkson - pisze do nas Ksiądz Arcybiskup Henryk Jagodziński.

Podczas tej uroczystości kardynał obchodził 75 urodziny, 30 rocznicę święceń biskupich i 20 lat od kreowania go kardynałem. Dlaczego akurat tego dnia? Jak sam tłumaczył podczas Mszy św., w grudniu nic specjalnego w jego życiu się nie wydarzyło. Bowiem urodził się w październiku, a dokładne 11 dnia tego miesiąca, święcenia biskupie otrzymał 27 marca 1993 r., a kardynałem został kreowany 21 października 2003 r. A tę datę wybrał z prostej wygody, ponieważ co roku święta Bożego Narodzenia spędza w swojej ojczyźnie, a ta data wydawała się również dla wielu gości najbardziej optymalna. Okazało się jednak, że nie dla wszystkich, jak to w życiu bywa, co jakiś czas pojawiają się nieprzewidziane okoliczności. W każdym bądź razie, ilość gości była dość duża, także sama uroczystość odbywała się na otwartej przestrzeni, a dokładnie, na boisku Wyższego Międzydiecezjalnego Seminarium Duchownego Pedu, w Cape Coast, oczywiście pod namiotami. Co okazało się zbawienne, ponieważ dzisiejszy dzień był wyjątkowo gorący, pomimo bliskości oceanu. Głównym punktem uroczystości była oczywiście Msza św., która rozpoczęła się o godzinie 9:30 i trwała do 13:45. We Mszy św. uczestniczyło wielu biskupów,olbrzymia ilość kapłanów oraz sióstr zakonnych. Według wydrukowanego już programu, miał być obecny także J.E. Nana Addo Dankwa Akufo-Addo, Prezydent Ghany, ale niestety w ostatniej minucie coś stanęło na przeszkodzie i dostojny gość ostatecznie nie przybył. Homilię podczas Mszy św. wygłosił J.E. ks. bp Joseph Osei-Bonsu, biskup diecezji Konongo Mampong. Ks. bp był kolegą seminaryjnym, zarówno w niższym, jak i dwa lata w Wyższym Seminarium Duchownym w Pedu, w Cape Coast. Podczas homilii, dowiedzieliśmy się, że przyszły kardynał pochodził z mieszanej rodziny. Jego ojciec Pius Kobina Manful Turkson był katolikiem, a mama Agnes AbaDansowa była metodystką, ale później przyjęła wiarę katolicką. Jego tato był stolarzem, a mama prowadziła kram z warzywami. Kard. Turkson był czwartym z dziesięciorga rodzeństwa. Po ukończeniu szkoły podstawowej młody Peter wstąpił do Niższego Seminarium p.w. św. Teresy w Amisano, w Archidiecezji Cape Coast. Tam też spotkał alumna Josepha Osei-Bonsu, przyszłego biskupa Konongo-Mapong oraz przyszłego prałata Martina Essilfie. Ponieważ obchodzony potrójny jubileusz był radosny, dlatego też i homilia utrzymana była w tonie pogodnym, a w niektórych momentach nawet humorystycznym. Ks. bp Joseph opowiedział historię jeszcze z czasów Niższego Seminarium. W tamtych czasach, kuchnia seminaryjna nie należała do wybitnych ani pod względem jakości ani ilości oferowanego jedzenia. Po którymś obiedzie, alumni czuli jeszcze niedosyt i postanowili uzupełnić pustą przestrzeń w żołądkach pomarańczami z seminaryjnego sadu. Ponieważ nie było to całkiem legalne, nikt nie informowała się nawzajem o tym pomyśle. Z jednej strony pomarańczowego drzewa stanęli kard. Turkson i ks. prałat Martin Essilfie a z drugiej strony bp Osei Bonsu i ks. prałat Martin Adu. Kiedy w ruch poszły kamienie, aby strącić pomarańcze, jeden z nich trafił w głowę bpa Osei Bonsu. Rana była na tyle duża, że trzeba było interwencji ks. De Vries, który pełnił w Seminarium funkcję infirmarza. Młodzi ludzie ze strachu przed konsekwencjami postanowili nie ujawniać wszystkich szczegółów zajścia. Ks. bp Bonsu powiedział ks. De Vries, że przechodził obok Auli św. Stefana i nie wiadomo skąd jakiś kamień uderzył go głowę. Ks. infirmarz skomentował, że zapewne ktoś w buszu poluje na ptaki. W ten sposób zakończyło się całe zdarzenie. J.E. bp OseiBonsu wyznał, że do tej pory nie wie kto tak naprawdę rzucił ten kamień, który ugodził go w głowę i chętnie by się dowiedział kto. Ale pewnie nigdy się nie dowie, więc mu i tak już przebaczył. Ta opowieść wywołała salwy śmiechu. Wątek rzucanych kamieni jeszcze parę razy wracał w trakcie celebracji w różnych wystąpieniach. Następnie, ks. bp Osei Bonsu przedstawił kolejne etapy z życia kardynała. Jubilat po dwóch latach studiów w Seminarium w Pedu, został wysłany do USA, gdzie ukończył Wyższe Seminarium Duchowne św. Antoniego w Rensselaer, w stanie Nowy Jork. Święcenia kapłańskie przyjął 20 lipca 1975 roku,z rąk abp. Johna Amissaha. Został wyświęcony na kapłana dla archidiecezji Cape Coast. Następnie, po studiach na Papieskim Instytucie Biblijnym w Rzymieuzyskał licencjat z Pisma Świętego w 1980 r. Po powrocie do Ghany, rozpoczął pracę w dwóch seminariach duchownych oraz pracował duszpastersko w jednej z pobliskich parafii. W 1992 roku został mianowany arcybiskupem Cape Coast.

W latach 1997-2005 pełnił funkcję przewodniczącego Konferencji Biskupów Katolickich Ghany, a od 2003 roku był kanclerzem Kolegium Katolickiego Uniwersytetu Ghany. Św. Jan Paweł II mianował abp. Turksona kardynałem na swoim ostatnim konsystorzu 21 października 2003 roku. Jest on pierwszym ghańskim kardynałem i był jednym z kardynałów elektorów, którzy uczestniczyli w konklawe papieskim w 2005 roku, które wybrało papieża Benedykta XVI oraz w konklawe w 2013 roku, które wybrało Papieża Franciszka. 24 października 2009 roku papież Benedykt XVI mianował kard. Turksona przewodniczącym Papieskiej Rady „Iustitia et Pax”. W tym charakterze był realizatorem wytycznych nauczania społecznego Kościoła.Wiosną 2011 r. roku Papież Benedykt XVI wysłał kard. Turksona, jako mediatora, w konflikcie na Wybrzeżu Kości Słoniowej. W 2016 roku Papież Franciszek wysłał kard. Turksona, z misją pokojową do Południowego Sudanu.31 sierpnia 2016 r. Papież Franciszek utworzył Dykasterię ds. Integralnego Rozwoju Człowieka, mianując kard. Turksona jej pierwszym prefektem. 4 kwietnia 2022 r. został on mianowany przez papieża Franciszka Wielkim Kanclerzem Papieskiej Akademii Nauk oraz Papieskiej Akademii Nauk Społecznych.

Na zakończenie, homilii, J.E. Kard. Turkson, bp Osei Bonsu oraz J.E. Charles Garbiel Palmer-Buckle, zaśpiewali wspólnie w języku fante, popularną piosenkę „jestem starym człowiekiem”, ku wielkiej uciesze zgromadzonych. 

Po modlitwie po komunii rozpoczęły się liczne przemówienia, jak to przy takich okazjach bywa. Jako pierwszego o zabranie głosu poproszono moją osobę. Powiedziałem między innymi,że zawołanie biskupie kardynała: Vivere Christusest, co znaczy: żyć to jest Chrystus, jest bardzo wymowne. W tych trzech słowach zostało zawarte wszystko. Te słowa doskonale streszczają życie kardynała i jego służbę Kościołowi. Odkładając napisany tekst zwróciłem się do zgromadzonych i powiedziałem, że korzystam z okazji trzymania jeszcze w ręku mikrofonu i wykorzystuje tę okazję, aby wszystkim życzyć Merry Christmas, które wypowiedziałem także w języku twi: Afenhyia Pa! Widać było i słychać że sprawiłem tym wielką radość uczestnikom uroczystości.

Po części liturgicznej, jak to bywa w takich okolicznościach, jubileuszowa radość była kontynuowana przy stołach. Nie wszyscy goście mogli się zmieścić w auli, więc dla pozostałych przygotowano miejsca na zewnątrz, pod parasolami. Jak nietrudno się domyśleć, także w tej części były przemówienia i toasty. Wejściu kardynała na aulę towarzyszyły tańce młodzieżowej grupy folklorystycznej. Niektórzy z gości, pobudzeni tradycyjnymi rytmami, wstali od stolików i także zaczęli tańczyć. Po zajęciu miejsca, dostojny jubilat powrócił do gości, aby ich przywitać, przechodząc od stolika do stolika. Kulminacyjnym punktem obiadu było krojenie tortu jubileuszowego, który był w kształcie mitry opatrzonej herbem kardynała.

Ten potrójny jubileusz był wielką radością nie tylko J.E. kard. Turksona, ale całej Ghany. Swoim życiem i działaniem dostojny jubilat ukazuje wymiar uniwersalny ilokalny, jaki charakteryzuje Święty, Powszechny i Apostolski Kościół Katolicki. Jako członek Kolegium Kardynalskiego Świętego Kościoła Rzymskiego, J.E. kard. Turkson jest bardzo rzymski, co nie przeszkadza mu być również bardzo ghańskim, o czym mogłem się naocznie przekonać już wielokrotnie, a szczególnie podczas tej uroczystości. Momenty takie jak te pokazują jak piękną i radosną jest rzeczywistość Kościoła katolickiego. Panie Jezu, dziękujemy ci za twój Kościół.

† Henryk M. Jagodziński
NUNCJUSZ APOSTOLSKI W GHANIE

28 grudnia 2023 r.