„Represjonowani księża diecezji kieleckiej działający na terenie województwa krakowskiego w latach 1945-1956”

We wtorek, 10 marca 2015 r. odbyło się comiesięczne spotkanie Przyjaciół i Sympatyków Archiwum Diecezjalnego w Kielcach. Tym razem tematem przewodnim zebrania był referat pt.: „Represjonowani księża diecezji kieleckiej działający na terenie województwa krakowskiego w latach 1945-1956”, który wygłosił ks. prof. dr hab. Józef Marecki.

Prelegent jest wybitnym znawcą tematyki najnowszej historii Kościoła w Polsce i archiwistyki. Jako wykładowca pracuje w Uniwersytecie Papieskim Jana Pawła II w Krakowie, kierując Katedrą Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii. Jednocześnie jest pracownikiem Oddziału IPN w Krakowie w Referacie Badań Naukowych Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej. W swoim dorobku naukowym posiada kilkadziesiąt pozycji książkowych. Uczestniczy w konferencjach naukowych i w programach badawczych. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Historycznego.

Odpowiadając na zaproszenie ks. Dyrektora Andrzeja Kwaśniewskiego spotkanie otworzył Biskup kielecki Jan Piotrowski. Witając prelegenta i słuchaczy ordynariusz kielecki zachęcił zebranych do pogłębiania prac nad dziejami Kościoła w diecezji kieleckiej oraz biografiami kapłanów, którzy działali na Kielecczyźnie. Warto dodać, że comiesięczne spotkania odbywają się w ramach programu naukowego „Rola Kościoła jako wychowawcy i stróża kultury narodowej”. Dnia 26 lutego program został objęty patronatem przez bp. Jana Piotrowskiego.

We wtorkowym spotkaniu uczestniczyło ponad 40 osób. Byli to pracownicy Urzędu Miasta, prof. dr hab. Adam Massalski, pracownicy naukowi Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach i Muzeum Narodowego w Kielcach, p. Leszek Bukowski - Naczelnik Delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach, doktoranci i studenci oraz pasjonaci historii, członkowie i sympatycy Towarzystwa Przyjaciół Archiwum Diecezjalnego, przedstawiciele duchowieństwa, siostry zakonne i alumni WSD z Koła Historycznego działającego w Seminarium.

Ks. prof. Marecki w referacie kilkakrotnie przywoływał postać zmarłego przed miesiącem ks. prof. Daniela Olszewskiego, wybitnego kieleckiego historyka Kościoła, który jako jeden z pierwszych ukazywał przykłady prześladowania i represji wobec duchownych w okresie komunizmu. Temat spotkania dotyczył południowej części diecezji, która w latach 1945–1956 należała administracyjnie do ówczesnego województwa krakowskiego. Na tym terenie istniało wówczas kilkadziesiąt parafii. Różnego rodzaju prześladowań doznało w tym okresie 125 kapłanów diecezji kieleckiej. Ciekawą prawidłowość działań ukazał prelegent przedstawiając chronologię działań represyjnych, które rozpoczynały się na terenie województwa krakowskiego, gdzie aparat bezpieczeństwa inicjował metody działań, które następnie były sprawdzane w realizacji na terenie diecezji kieleckiej. Jednym z głównych wątków prelekcji był problem wielości form i rodzajów prześladowań księży w latach powojennych. Nie dotyczyło to jedynie aresztowań, uwięzienia, tortur fizycznych i zamordowania kapłana. Jak policzył Ksiądz Profesor, szerokie spectrum obejmowało około 36 różnych rodzajów prześladowania i gnębienia osób duchownych.

Prelegent zobrazował prowadzone badania przykładami biografii 3 księży: ks. Sylwestra Górzyńskiego, ks. Stanisława Połetka i ks. Antoniego Walochy. Podstawą źródłową do tworzenia słownika prześladowanych kapłanów są archiwalia zgromadzone miedzy innymi w archiwach IPN, Archiwum Akt Nowych, archiwach kościelnych – w tym w Archiwum Diecezjalnym w Kielcach. Spotkanie zakończyła ożywiona dyskusja ukazująca potrzebę prowadzenia prac badawczych i wykorzystywania zasobu archiwalnego.

s. mgr lic. Danuta Kozieł CSFN
Archiwum Diecezjalne w Kielcach

Zobacz: Galeria zdjęć

Zobacz: Plakat