Św. Jan Paweł II w Kapsztadzie

W ostatni dzień roku w katedrze w Kapsztadzie miała miejsce niezwykła uroczystość – pisze do nas Ksiądz Arcybiskup Henryk Jagodziński.

Ze względu na jej charakter i uczestników można ten dzień nazwać w pewnym sensie polskim, ponieważ było w nim wiele polskich akcentów. Podczas Mszy św. o godzinie 10.30, w katedrze w Kapsztadzie, J.E. ks. abp Salvatore Pennacchio, Prezydent Papieskiej Akademii Kościelnej, przekazał na ręce J.E. ks. kard. Stephena Brislina relikwie św. Jana Pawła II.

J.E. ks. abp Salvatore Pennacchio jest w szczególny sposób związany z postacią naszego wielkiego rodaka, ponieważ 6 stycznia 1999 r., dzięki posłudze św. Jana Pawła II, otrzymał święcenia biskupie w Bazylice św. Piotra w Watykanie. Jako zawołanie biskupie wybrał sobie słowa wypowiedziane na początku pontyfikatu papieża Polaka: „Nolite timere” („Nie lękajcie się”).

Przez ponad rok miałem zaszczyt być radcą Nuncjatury Apostolskiej w Indiach, kiedy nuncjuszem był abp Pennacchio. 6 sierpnia 2016 r. został on mianowany nuncjuszem apostolskim w Polsce. Był także moim współkonsekratorem podczas moich święceń biskupich w kieleckiej katedrze 18 lipca 2020 r. W Polsce pełnił posługę nuncjusza aż do roku 2023, kiedy został mianowany Prezydentem Papieskiej Akademii Kościelnej – uczelni, która przygotowuje przyszłych papieskich dyplomatów.

W katedrze w Kapsztadzie znajduje się płaskorzeźba Matki Bożej, umieszczona po prawej stronie głównych drzwi wejściowych, patrząc od strony ołtarza. Obok niej widnieje mała tabliczka w językach polskim i angielskim, informująca, że jest to Matka Boska Armii Krajowej, autorstwa rzeźbiarza Andrzeja Pityńskiego. Jak się później dowiedziałem, poświęcenie i odsłonięcie tablicy miało miejsce 9 listopada 2013 r., po Mszy św., której przewodniczył emerytowany arcybiskup Kapsztadu, J.E. ks. abp Lawrence Patrick Henry. Inicjatorem umieszczenia tablicy było Stowarzyszenie Polskie w Kapsztadzie, założone w 1949 r.

Płaskorzeźba przedstawia Matkę Bożą w niebieskim płaszczu, na którym zamiast lilijek widnieje symbol Polski Walczącej – kotwica stylizowana na literę „P”. Matka Boża trzyma na rękach umierającego chłopca, powstańca warszawskiego, z opaską i opadającym hełmem. Całość kompozycji spoczywa na karabinie. Na szyi Matki Bożej wisi medalion z polskim orłem w koronie. Oryginał płaskorzeźby znajduje się w sanktuarium Matki Boskiej w Doylestown w Stanach Zjednoczonych, popularnie nazywanym Amerykańską Częstochową, gdzie miałem okazję być w 2000 r.

Polska obecność w RPA w większej liczbie zaczęła się w czasie drugiej wojny światowej. W pierwszych latach wojny w obozach wojskowych i szpitalach na terenie ówczesnego Związku Południowej Afryki znalazło się około 3500 polskich oficerów i żołnierzy, których liczba później wzrosła do około 12 000. Władze ZPA przyjęły także grupę około 500 polskich dzieci, w większości sierot, które wyszły z armią gen. Andersa ze Związku Sowieckiego i zostały osiedlone w miejscowości Oudtshoorn. Niektórych Sybiraków i ich potomków miałem zaszczyt spotkać osobiście.

Na początku Mszy św. J.E. ks. kard. Brislina zainaugurował Rok Jubileuszowy w archidiecezji Kapsztad, przypominając znaczenie jubileuszy w historii Kościoła, które swoimi początkami sięgają czasów biblijnych. Przywołał również bullę papieża Franciszka „Spes non confundit”, zapowiadającą rok jubileuszowy. Po odmówieniu modlitwy jubileuszowej kardynał poświęcił trzy świece jubileuszowe – dwie umieszczono obok krzyża w głównym ołtarzu katedry, a trzecią ustawiono przed amboną. Następnie dokonał uroczystego poświęcenia relikwiarza zawierającego relikwie krwi św. Jana Pawła II. W słowach pozdrowienia, ks. kardynał podkreślił, że była to moja pierwsza oficjalna uroczystość w archidiecezji, w której uczestniczyłem jako nowy nuncjusz w RPA.

Relikwiarz, wykonany w Polsce, ma formę odwróconego serca zwieńczonego krzyżem papieskim. Pod oknem z relikwią widnieje herb św. Jana Pawła II, a z tyłu brązowy medalion przedstawiający popiersie świętego papieża z napisem w języku polskim: „Św. Jan Paweł II”. J.E. abp Pennacchio w swoim krótkim przemówieniu wyraził radość z pierwszego pobytu w RPA i w wzruszających słowach opowiedział o swoich związkach z osobą św. Jana Pawła II.

Po Mszy św. poświęcono pozostałe świece jubileuszowe, które zabrano do parafii diecezji przez delegacje z całej archidiecezji. Świece te symbolizują życie wieczne i nadzieję, zgodnie z mottem jubileuszu „Pielgrzymi nadziei”.

W homilii J.E. ks. kard. Brislina mówił o znaczeniu jubileuszu w życiu chrześcijanina i o tym, jak należy go przeżywać. Jubileusz to powrót do korzeni wiary, nadziei i miłości w jedności z Chrystusem, który jest obecny w swoim Kościele.

W uroczystościach uczestniczył także J.E. ks. bp Sylvester David, biskup pomocniczy archidiecezji Kapsztad, oraz niemal wszyscy księża archidiecezji, w tym nasz rodak ks. Bogdan Buksa, który od ponad dwudziestu lat posługuje w tej archidiecezji. Ks. Bogdan gościł nas na swojej plebanii i był naszym opiekunem podczas pobytu w Kapsztadzie.

W ostatnią niedzielę roku, 29 grudnia 2024 r., razem z J.E. ks. abp Pennacchio sprawowaliśmy także Mszę św. w parafii ks. Bogdana, w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Kapsztadzie. Na Mszę przybyło wielu Polaków, których miałem przyjemność pozdrowić w języku ojczystym. Byli tam także Włosi, których z kolei w ich języku pozdrowił ks. abp Pennacchio. Po Mszy św. mieliśmy okazję zamienić kilka słów z wiernymi.

Kult naszego wielkiego rodaka nie ustaje i rozwija się także na krańcach świata. Rok zakończyliśmy w duchowej obecności św. Jana Pawła II. Prośmy o jego wstawiennictwo, aby nadchodzący rok był lepszy od minionego. Szczególnie powierzajmy mu sprawy naszej Ojczyzny, prosząc o Boże miłosierdzie dla niej.

Na progu Nowego Roku, który przeżywamy w szczególnym duchu jubileuszowym jako „Pielgrzymi nadziei”, pragnę złożyć wszystkim Czytelnikom naszej strony diecezjalnej serdeczne życzenia, płynące z głębi serca i wypełnione światłem Ewangelii:

Niech ten wyjątkowy czas Jubileuszu stanie się dla nas wszystkich okazją do ponownego odkrycia nadziei, którą przynosi Chrystus – jedyny prawdziwy Pielgrzym na drogach ludzkości. Niech Jego obecność napełnia Wasze serca pokojem, odwagą i ufnością w Boży plan, nawet w obliczu wyzwań współczesnego świata.

Życzę, aby Nowy Rok był czasem głębokiego doświadczenia Bożej miłości, która nas jednoczy i prowadzi ku wieczności. Niech każda Wasza droga, zarówno ta życiowa, jak i duchowa, będzie przepełniona nadzieją płynącą z wiary, ożywioną modlitwą i umacnianą Eucharystią.

Niech Duch Święty towarzyszy Wam jako przewodnik i pocieszyciel w pielgrzymce codzienności. Niech Matka Boża Łaskawa Kielecka, otacza Was swoją czułą opieką, prowadząc Was do Jej Syna, źródła wszelkiego dobra.

Modlę się za Was i za całą naszą Ojczyznę, byśmy wspólnie, jako Kościół, stawali się coraz bardziej świadkami nadziei dla świata. Niech błogosławieństwo Boga Wszechmogącego, Ojca, Syna i Ducha Świętego, napełni Wasze życie radością, pokojem i miłością.

✠ Henryk M. Jagodziński
NUNCJUSZ APOSTOLSKI W RPA, LESOTHO, NAMIBII, ESWATINI i BOTSWANIE

Pretoria, dnia 31 grudnia 2024 r.